Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trên thị trường quốc tế, việc chuyển đổi phương thức sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam đang trở thành một yêu cầu thiết yếu. Sự thay đổi từ tư duy sản xuất “có gì bán nấy” sang “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy” không chỉ giúp nông dân tăng thu nhập mà còn góp phần tạo ra giá trị bền vững và khẳng định vị thế của nông sản Việt trên trường quốc tế.
Trước đây, nông nghiệp Việt Nam phần lớn hoạt động theo phương thức sản xuất tự phát, dựa vào kinh nghiệm và tập quán truyền thống. Điều này đã dẫn đến tình trạng dư thừa sản lượng, giảm giá trị sản phẩm và khiến nông dân thường xuyên đối mặt với rủi ro về thu nhập. Việc chuyển đổi tư duy sản xuất là cần thiết để giúp nông dân và ngành nông nghiệp适应 với nhu cầu thay đổi của thị trường.
Để thực hiện tư duy “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy”, cần có sự thay đổi căn bản trong nhận thức và hành động của các bên liên quan. Trước hết, việc nghiên cứu thị trường sâu rộng, xác định sản phẩm chủ lực và tiềm năng, cũng như sản xuất theo quy trình chuẩn hóa là những bước quan trọng. Quá trình này đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ của nhiều yếu tố và các bên liên quan, bao gồm nâng cao năng lực nghiên cứu và dự báo thị trường, đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ cao trong nông nghiệp, xây dựng chuỗi giá trị liên kết chặt chẽ giữa nông dân, doanh nghiệp và Nhà nước.
Việc áp dụng hiệu quả tư duy “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy” mang lại nhiều lợi ích to lớn cho nền nông nghiệp Việt Nam. Thứ nhất, giúp tăng giá trị và hiệu quả kinh tế cho người nông dân. Thứ hai, nâng cao năng lực cạnh tranh của nông sản Việt trên thị trường quốc tế. Thứ ba, góp phần phát triển nông nghiệp bền vững, giảm thiểu rủi ro về môi trường và tài nguyên. Thứ tư, cải thiện đời sống nông dân và xây dựng thương hiệu quốc gia cho nông sản Việt.
Tuy nhiên, việc chuyển đổi sang tư duy này cũng đối mặt với không ít thách thức. Một trong những thách thức lớn nhất là thay đổi tư duy và thói quen sản xuất của người nông dân. Ngoài ra, việc ứng dụng công nghệ cao đòi hỏi vốn đầu tư lớn và biến đổi khí hậu cũng là một thách thức lớn đối với sản xuất nông nghiệp.
Để vượt qua những thách thức này, cần có sự vào cuộc mạnh mẽ của Nhà nước, sự dẫn dắt của doanh nghiệp và sự chủ động của nông dân trong việc học hỏi, thay đổi tư duy và tham gia vào các mô hình sản xuất liên kết. Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ nông dân trong việc tiếp cận khoa học công nghệ, vốn vay và thị trường. Doanh nghiệp cần có chiến lược đồng hành với nông dân trong việc xây dựng chuỗi giá trị và nâng cao năng lực cạnh tranh.
Tư duy “thị trường cần gì, sản xuất thứ ấy” không chỉ là một khẩu hiệu mà là một chiến lược sống còn cho nông nghiệp Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Bằng cách đặt nhu cầu thị trường làm trọng tâm, ứng dụng khoa học công nghệ, xây dựng chuỗi giá trị và nâng cao năng lực cho người nông dân, Việt Nam có thể tạo ra một nền nông nghiệp hiện đại, hiệu quả và bền vững, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế chung của đất nước.
