Một bước ngoặt lịch sử trong lĩnh vực tiền tệ và tài chính vừa diễn ra khi Mỹ ký vào Đạo luật GENIUS, đánh dấu sự mở rộng toàn cầu của đồng stablecoin định giá bằng USD. Sự kiện này gây ra thách thức lớn đối với quyền lực tài chính của các quốc gia không sử dụng đồng USD, đẩy họ vào tình thế phải đối mặt với những thay đổi công nghệ và tái cấu trúc thể chế do stablecoin mang lại.
Đạo luật GENIUS, được Tổng thống Trump ký thành luật vào ngày 18/7/2025, sau khi được Quốc hội Mỹ thông qua, là một cột mốc quan trọng trong lịch sử tiền tệ hiện đại. Sự ra đời của đạo luật này tương đương với Hội nghị Bretton Woods và Sự kiện Nixon Shock, những sự kiện đã định hình lại trật tự tài chính toàn cầu.
Trong khi đó, tại Trung Quốc, các cuộc thảo luận về stablecoin định giá bằng USD tập trung vào cơ hội sáng tạo và lợi ích tài chính mà chúng mang lại. Tuy nhiên, rất ít người sẵn sàng chỉ ra rằng Trung Quốc đã tụt hậu nghiêm trọng trong lĩnh vực này và đang ở trong một tình thế bị động.
Không chỉ Trung Quốc, mà hầu hết các nền kinh tế không sử dụng đồng USD đều đang đối mặt với thách thức nghiêm trọng do sự thâm nhập của công nghệ blockchain và sự thống trị gần như tuyệt đối của stablecoin định giá bằng USD. Một cuộc chiến bảo vệ quyền lực tài chính đã trở nên không thể tránh khỏi đối với hầu hết các quốc gia ngoài Mỹ.
Một số quốc gia ở Mỹ Latinh và châu Phi đã mở rộng cửa để stablecoin định giá bằng USD thâm nhập sâu vào hoạt động kinh tế hàng ngày của người dân. Tại Brazil và Argentina, việc thanh toán bằng stablecoin định giá bằng USD đã trở nên phổ biến. Tại Nigeria, có tới một phần ba hoạt động kinh tế được thực hiện bằng USDT.
Ở giai đoạn này, các quốc gia này thiếu khả năng quản lý phần hoạt động kinh tế này, chứ đừng nói đến việc thu thuế. Điều này có nghĩa là phần hoạt động kinh tế này đã thoát khỏi sự kiểm soát của quốc gia tại các cấp quản lý và tài khóa, và về cơ bản đã được kết hợp vào nền kinh tế đồng USD rộng lớn hơn.
Hầu hết các quốc gia không thể ngồi yên và xem sự xâm chiếm của nền kinh tế kỹ thuật số này lan rộng. Nhưng họ nên làm gì? Liệu họ nên đóng cửa và tạo ra một hệ thống thay thế, hay chỉ cần canh gác và cấm stablecoin?
Nhiều quốc gia đã thực hiện các hành động như vậy trong những năm gần đây, nhưng đã được chứng minh là không hiệu quả và đặt ra vấn đề tiềm ẩn nghiêm trọng hơn: tụt hậu trong cuộc cạnh tranh dài hạn về tài chính, internet, trí tuệ nhân tạo và các lĩnh vực công nghệ khác.
Đơn giản sao chép và dán cũng khó có thể hiệu quả. Gần đây, nhiều tổ chức tài chính và công ty ở một số quốc gia đã công bố kế hoạch tham vọng về việc phát hành stablecoin.
Tuy nhiên, ý tưởng rằng một người có thể đơn giản là có được giấy phép phát hành stablecoin, tổ chức một sự kiện ra mắt hoành tráng, và sau đó cưỡi tên lửa của nền kinh tế stablecoin để thành công, thậm chí đảm bảo một vị trí cho đồng tiền quốc gia của họ trong nền kinh tế trên chuỗi, là quá ngây thơ.
Phát hành stablecoin là dễ dàng; vấn đề nằm ở cách phân phối nó, tràn ra ngoài hệ sinh thái của mình, và thuyết phục hàng chục triệu hoặc thậm chí hàng trăm triệu người dùng từ bỏ stablecoin định giá bằng USD của họ để chuyển sang stablecoin của quốc gia đó.
Làm thế nào một người có thể thu hút hàng nghìn nhà đổi mới để phát triển ví, giám sát, thanh toán, trao đổi, cho vay và các ứng dụng khác xung quanh stablecoin của quốc gia đó?
Làm thế nào một người có thể khiến các ứng dụng internet chính thống như thương mại điện tử, trò chơi, phát trực tiếp và mạng xã hội chấp nhận stablecoin của quốc gia đó?
Cạnh tranh với USD trong lĩnh vực stablecoin ít nhất là mười lần khó hơn trong tài chính truyền thống. Để đạt được tiến bộ, ngay cả một chút, một người phải đầu tư chi phí không thể tưởng tượng và nỗ lực lâu dài trong khi duy trì sự phán đoán cực kỳ rõ ràng.
Trước khi thảo luận về các biện pháp đối phó, có lẽ chúng ta nên đặt ra một câu hỏi: Làm thế nào mà mọi thứ lại đến hồi này?
Blockchain không phải là công nghệ mới xuất hiện đột ngột, và stablecoin định giá bằng USD không đạt được 260 tỷ đô la và 99% thị phần qua một đêm.
Cuộc cách mạng stablecoin không phải là một cuộc tấn công bất ngờ, cũng không phải là một hoạt động bí mật; nó là một cuộc tiến quân với quy mô lớn đã được thông báo trước.
Trong thập kỷ qua, vô số chuyên gia trong lĩnh vực blockchain đã nhiều lần cảnh báo rằng công nghệ blockchain và tài chính kỹ thuật số có lợi thế giảm kích thước so với hệ thống tài chính truyền thống, và chúng là công nghệ chiến lược cần được lập kế hoạch, bố trí và nắm bắt cơ hội sớm.
Nếu không được giải quyết một cách chủ động, tương lai sẽ rất bị động.
Ngược lại, tại sao lại có sự nhạy cảm và khẩn cấp cao như vậy để bắt kịp tiến bộ trong công nghệ trí tuệ nhân tạo, điều này cũng đặt ra rủi ro và thách thức đáng kể?
Tại sao dư luận chính thống lại có thể thể hiện sự nhiệt tình và lạc quan như vậy?
Nếu chúng ta có thể áp dụng một nửa sự tích cực đối với blockchain và stablecoin như chúng ta đối với trí tuệ nhân tạo, thì ngày nay chúng ta sẽ không thấy tình hình mà đồng USD thống trị không gian stablecoin, trong khi các đồng tiền khác là không đáng kể.
Rõ ràng, mọi người đã biết về lợi thế công nghệ của blockchain và stablecoin từ lâu, và thậm chí đồng ý rằng đây là một xu hướng không thể ngăn chặn.
Tuy nhiên, do lo ngại về rủi ro và tác động của chúng đối với quyền lực và cơ cấu thể chế hiện tại, một sự tê liệt và chậm chạp đã được thông qua sau khi cân nhắc kỹ lưỡng.
Hoặc nói một cách đơn giản, mọi người đều vô thức giả vờ ngủ, hy vọng kéo dài giấc mơ êm đềm lâu hơn một chút.
So sánh điều này với trí tuệ nhân tạo còn rõ ràng hơn.
Nói một cách nghiêm túc, tiềm năng phá vỡ của trí tuệ nhân tạo ít nhất là tương đương với blockchain và stablecoin, với rủi ro sâu sắc và tiềm ẩn hơn, và hậu quả khó lường hơn.
Nếu kiểm soát sự phát triển của blockchain là để kiểm soát rủi ro và duy trì ổn định, thì điều tương tự cũng nên áp dụng cho trí tuệ nhân tạo.
Tuy nhiên, trong cuộc cạnh tranh trí tuệ nhân tạo, Thung lũng Silicon tự nhiên đã bắn phát súng đầu tiên, vì vậy không ai do dự, không ai suy nghĩ, và mọi người ngay lập tức trang bị cho cuộc cạnh tranh.
Trong lĩnh vực blockchain, tuy nhiên, một sự hiểu biết ngầm đã hình thành từ lâu: phát súng đầu tiên mà phá vỡ giấc mơ không phải do tôi bắn.
Bây giờ, ông Trump đã bắn phát súng đó một cách vô lễ, và ông biết rằng trong thời gian mọi người quan sát, thoái thác trách nhiệm và giả vờ ngủ, stablecoin định giá bằng USD đã lặng lẽ hoàn thành việc triển khai thống trị trong không gian trên chuỗi toàn cầu, bao gồm người dùng, kịch bản, thanh khoản và mạng lưới nhà phát triển.
Có thể nói rằng bàn cờ đã được thiết lập, chỉ chờ các quân cờ được đặt vào.
Ông Trump đã làm là cưỡi sóng và chơi lá bài đã được sắp xếp sẵn, đẩy một “mạng lưới đô la siêu quốc gia” lên sân khấu lịch sử với một đạo luật, ném ra một thách thức trần trụi cho mọi nền kinh tế không sử dụng đồng USD.
Bên ngoài, nó thông báo rằng quá trình tái cấu trúc cảnh quan tiền tệ toàn cầu đã bước vào giai đoạn thực chất; bên trong, nó xác định lại mối quan hệ hợp tác giữa cơ chế quốc gia Mỹ và công nghệ, tài chính và thị trường vốn.
Đối với thế giới, từ bây giờ, đây sẽ không còn là một chủ đề có thể trì hoãn, làm mờ hoặc “thử nghiệm khi quan sát”; nó sẽ trở thành một thách thức thực tế cấp bách đang đặt lên bàn làm việc của các ngân hàng trung ương, bộ tài chính và cơ quan quản lý của hầu hết các quốc gia trên thế giới.
Cách đối phó với thách thức này có lẽ là một câu hỏi sẽ mất nhiều năm để trả lời.
Nhưng trước khi chúng ta bắt đầu giải quyết vấn đề, chúng ta phải có đủ can đảm để đối mặt với thực tế và dám thừa nhận: chúng ta đã bỏ lỡ cơ hội, chúng ta đã đánh giá sai tình hình, và chúng ta đã che mắt mình bằng một sự ám ảnh và may mắn cho sự ổn định ngắn hạn, quay lưng với logic công nghệ chắc chắn.
Tại điểm khởi đầu của việc tái cấu trúc một trật tự tài chính toàn cầu mới, có lẽ chúng ta nên tạm gác sự kiêu ngạo và thiên vị và nói xin lỗi với blockchain.
Không phải để phát thải cảm xúc, mà để thiết lập lại một điểm xuất phát để hiểu.
Chúng ta cần phải nhận ra mối quan hệ sản xuất mang tính cách mạng mà công nghệ này đại diện, để tái thiết lập các thí điểm thể chế được thúc đẩy bởi thế hệ nhà phát triển này, và để lập kế hoạch lại vị trí của chúng ta trong mạng lưới giá trị kỹ thuật số toàn cầu.
Chỉ bằng cách này, chúng ta mới có cơ hội đảm bảo vị trí của mình trong cuộc cạnh tranh kinh tế kỹ thuật số này liên quan đến tương lai của cảnh quan toàn cầu.
