Nhiều mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam như thanh long, ớt, đậu bắp đang gặp khó khăn trong việc xuất khẩu sang thị trường Liên minh châu Âu (EU) do vấn đề thủ tục cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm. Từ ngày 1-7-2025, theo Thông tư 12/2025/TT-BNNMT, trách nhiệm cấp phép này đã được chuyển từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường sang Sở An toàn thực phẩm tại các địa phương. Tuy nhiên, cho đến nay, việc cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm vẫn chưa được thực hiện do sự không rõ ràng trong quy định pháp luật.
Thông tin từ các doanh nghiệp và hiệp hội ngành hàng cho biết, từ đầu tháng 7 đến nay, nhiều lô hàng xuất khẩu như thanh long, ớt, đậu bắp bị mắc kẹt tại các kho lạnh vì không thể xuất khẩu sang EU do thiếu giấy chứng nhận an toàn thực phẩm. Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam cho biết có khoảng 250 tấn hàng gia vị trị giá 2,4 triệu USD đang chờ cấp phép. Tỉnh Bình Thuận đang có hàng trăm tấn thanh long xuất khẩu bị hư hỏng do thời gian lưu kho quá lâu.
Trước đây, trách nhiệm cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho sản phẩm có nguồn gốc thực vật xuất khẩu thuộc về Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Tuy nhiên, với quy định mới, trách nhiệm này đã được chuyển về cho địa phương quản lý. Tuy nhiên, cơ quan chức năng tại địa phương chưa sẵn sàng để thực hiện nhiệm vụ mới này.
Ngày 29-7 vừa qua, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã tổ chức hội nghị với các địa phương để thảo luận về vấn đề cấp phép. Tuy nhiên, việc chậm cấp giấy chứng nhận không chỉ gây thiệt hại trực tiếp cho doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến uy tín và thương hiệu của họ.
Câu chuyện này đặt ra yêu cầu về nguyên tắc ‘trong suốt về mặt kỹ thuật’ trong quản lý nhà nước. Các cơ quan chức năng cần đảm bảo rằng việc thay đổi trong hệ thống quản lý không ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp. Phân định trách nhiệm và sửa chữa văn bản là việc nội bộ của các đơn vị được Chính phủ giao nhiệm vụ và không nên để việc này kéo dài gây hậu quả cho doanh nghiệp.
Các doanh nghiệp đang hy vọng rằng các cơ quan chức năng sẽ sớm giải quyết vấn đề này để giúp họ kịp thời xuất khẩu hàng hóa sang thị trường EU và các thị trường khác.
Đồng thời, để tránh tái diễn tình trạng này, các cơ quan chức năng cần khẩn trương hoàn thiện hệ thống pháp luật và quy trình cấp phép để giúp doanh nghiệp ổn định sản xuất và xuất khẩu.
