Dự án tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam đoạn qua tỉnh Quảng Ngãi đang gặp vướng mắc lớn liên quan đến quy hoạch và chồng lấn với các khu tái định cư (TĐC) mới. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến đời sống của người dân mà còn tác động đến các công trình hạ tầng thiết yếu.
Qua rà soát thực tế, tuyến đường sắt tốc độ cao đi qua phường Đức Phổ với chiều dài 5,185km, về cơ bản phù hợp với quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch đô thị đã được phê duyệt đến năm 2045. Tuy nhiên, vấn đề phát sinh khi tuyến đường sắt này lại đi qua khu TĐC Đồng Mốc. Đây là khu vực vừa hoàn thành hạ tầng và sắp xếp cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án cao tốc Quảng Ngãi – Hoài Nhơn.
Đáng chú ý, các hộ dân tại khu TĐC Đồng Mốc chỉ vừa ổn định chỗ ở vào cuối năm 2024, sau một thời gian dài di dời và giải phóng mặt bằng. Giờ đây, với hướng tuyến hiện tại của đường sắt tốc độ cao, nhiều hộ dân lại đối mặt với nguy cơ bị giải tỏa thêm lần nữa. Ông Trần Ngọc Sang, Chủ tịch UBND phường Đức Phổ, cho biết nếu giữ nguyên hướng tuyến như hiện tại, hàng chục hộ dân sẽ phải di dời. Điều này không chỉ gây bất ổn tâm lý mà còn phát sinh chi phí, tạo áp lực trong công tác giải phóng mặt bằng và nguy cơ phát sinh khiếu nại.
Tỉnh Quảng Ngãi đã có kiến nghị với các cơ quan liên quan về việc điều chỉnh hướng tuyến và vị trí nhà ga để hạn chế tối đa việc di dời dân cư lần thứ hai. Qua rà soát, tuyến đường sắt tốc độ cao đoạn qua Quảng Ngãi có tổng chiều dài 86,3km, bắt đầu từ Km800+100 (xã Bình Minh) đến Km886+400 (xã Khánh Cường), đi qua 14 xã và 3 phường.
Ngoài khu TĐC Đồng Mốc, hướng tuyến đường sắt còn đi qua các khu TĐC khác như Hành Thuận, Điền An. Đây đều là những dự án TĐC mới được đầu tư để phục vụ các công trình trọng điểm như cao tốc Quảng Ngãi – Hoài Nhơn, cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi, khu liên hợp xử lý chất thải rắn Nghĩa Kỳ… Việc đường sắt tốc độ cao tiếp tục đi qua các khu vực này buộc nhiều hộ dân phải tái định cư lần thứ hai trong thời gian ngắn, gây tác động lớn đến đời sống và dễ phát sinh bức xúc, ảnh hưởng đến công tác giải phóng mặt bằng và tiềm ẩn nguy cơ mất an ninh, trật tự tại địa phương.
Tỉnh Quảng Ngãi đã có văn bản gửi Bộ Xây dựng và Ban Quản lý dự án Đường sắt, đề xuất điều chỉnh hướng tuyến ở một số vị trí cục bộ nhằm tránh cắt băng các khu dân cư và công trình công cộng. Đồng thời, bảo đảm tính đồng bộ trong quy hoạch. Đặc biệt, tỉnh đề xuất điều chỉnh vị trí nhà ga trung tâm. Theo quy hoạch ban đầu, vị trí nhà ga được quy hoạch trùng với một nhà máy chế biến thủy sản quy mô lớn tại Khu công nghiệp Quảng Phú, nơi đang hoạt động hiệu quả và đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế địa phương.
Tuy nhiên, tỉnh Quảng Ngãi đề xuất dời vị trí nhà ga ra khu vực giáp ranh giữa phường Quảng Phú (nay là phường Nghĩa Lộ) và xã Nghĩa Kỳ (nay là xã Nghĩa Giang). Vị trí được chọn gần các nút giao đường Trường Chinh – Lê Duẩn. Mục tiêu là để phù hợp với quy hoạch chung và hạn chế phát sinh xung đột với các dự án và cơ sở sản xuất hiện hữu.
