Phường Tây Hoa Lư, một đơn vị hành chính mới tại tỉnh Ninh Bình, đã được hình thành từ sự hợp nhất của nhiều địa phương giàu bản sắc văn hóa, mang theo khí thiêng của Cố đô Hoa Lư và nhịp sống mới. Với diện tích tự nhiên lên đến 84,96 km² và dân số gần 47.000 người, phường Tây Hoa Lư trở thành một trong những phường có diện tích lớn nhất tỉnh Ninh Bình. Nơi đây hội tụ nhiều yếu tố về địa lý, nhân văn, văn hóa và lịch sử, tạo nên một bức tranh đa sắc màu về cuộc sống và con người.

Sự hình thành của phường Tây Hoa Lư là kết quả từ chủ trương lớn của Chính phủ trong việc tinh gọn bộ máy quản lý, sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp xã nhằm tối ưu hóa nguồn lực, nâng cao hiệu quả quản lý và thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội bền vững. Trong bối cảnh tỉnh Ninh Bình đang tích cực triển khai các kế hoạch phát triển, việc hình thành phường Tây Hoa Lư cho thấy bước đi chiến lược để khai thác tiềm năng, thế mạnh của vùng lõi di sản, tạo điểm tựa cho phát triển đô thị di sản thiên niên kỷ và công nghiệp văn hóa.

Với lợi thế về diện tích rộng lớn, phường Tây Hoa Lư sở hữu dư địa phát triển vượt trội, thuận lợi trong quy hoạch không gian đô thị, bố trí hạ tầng, cũng như bảo tồn và khai thác giá trị di sản văn hóa – thiên nhiên phục vụ cho phát triển kinh tế – xã hội bền vững. Đặc biệt, với việc sở hữu di tích quốc gia đặc biệt Cố đô Hoa Lư, phường Tây Hoa Lư có cơ hội để phát triển du lịch và bảo tồn di sản văn hóa một cách hiệu quả.

Bản sắc văn hóa là nền tảng phát triển của phường Tây Hoa Lư. Với đặc điểm hợp nhất từ nhiều địa phương có truyền thống lịch sử, văn hóa phong phú, phường Tây Hoa Lư sở hữu một nền tảng văn hóa đa tầng, là sự giao thoa giữa các giá trị văn hóa dân tộc, tôn giáo và di sản. Du lịch sẽ là thế mạnh trong định hướng phát triển kinh tế bền vững của phường Tây Hoa Lư, với các điểm nhấn như chùa Bái Đính, một trong những trung tâm Phật giáo lớn nhất Việt Nam.

Trong định hướng phát triển giai đoạn mới, phường Tây Hoa Lư xác lập rõ nguyên tắc: Bảo tồn di sản không chỉ là trách nhiệm, mà là nền tảng chiến lược để kiến tạo tương lai. Mỗi quyết sách kinh tế – xã hội đều đặt di sản vào trung tâm, xem đó là sức mạnh nội lực, là nguồn lực bền vững để xây dựng một đô thị hiện đại, có chiều sâu văn hóa và bản sắc riêng biệt.

Với sự tận dụng các nguồn lực và cơ hội, cùng với quyết tâm bảo tồn và phát triển di sản văn hóa, phường Tây Hoa Lư đang hướng tới tương lai tươi sáng, không chỉ là một điểm đến du lịch hấp dẫn mà còn là một nơi hội tụ của văn hóa, lịch sử và sự phát triển bền vững.

Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội vừa thông qua Nghị quyết về khu phát triển thương mại và văn hóa, tạo tiền đề cho việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa gắn với phát triển kinh tế. Nghị quyết này đánh dấu một chiến lược phát triển mới, trong đó di sản văn hóa được xem là nguồn lực quan trọng cho sự phát triển bền vững.

Theo Nghị quyết, các khu phát triển thương mại và văn hóa sẽ được thành lập tại những khu vực có lợi thế về vị trí thương mại và không gian văn hóa. Các khu vực này sẽ hoạt động dựa trên nguyên tắc tự nguyện, tự quản và bảo đảm sự đồng thuận của đa số các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và người dân trong khu vực. Đặc biệt, Nghị quyết ưu tiên khu vực định hướng phát triển theo mô hình TOD (đô thị định hướng giao thông công cộng).

Mục tiêu cốt lõi của Nghị quyết là bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa song hành với phát triển kinh tế. Hà Nội kỳ vọng sẽ phát triển các khu vực như khu phố cổ, làng nghề truyền thống và không gian văn hóa gắn với di tích lịch sử. Điều này sẽ tạo điều kiện cho doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân tham gia vào việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa.

Nhiều doanh nghiệp và chuyên gia đánh giá cao Nghị quyết này, cho rằng nó sẽ giúp khơi thông dòng chảy của kinh tế di sản, tạo ra cơ hội mới cho doanh nghiệp và người dân. Tuy nhiên, để hiện thực hóa được tầm nhìn này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp, cộng đồng và giới nghiên cứu.

Để bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, cần thực hiện một cách sáng tạo, không chỉ dựa vào ngân sách Nhà nước mà còn cần huy động nguồn lực từ xã hội. Di sản văn hóa chỉ thực sự sống khi được tiếp tục kể lại bằng ngôn ngữ mới của thời đại, qua các sản phẩm dịch vụ, du lịch, sáng tạo nghệ thuật và các hoạt động thương mại mang tính bản địa.

Tóm lại, Nghị quyết về khu phát triển thương mại và văn hóa của Hà Nội đã mở ra một hướng đi mới trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa gắn với phát triển kinh tế. Việc triển khai Nghị quyết này đòi hỏi sự hợp tác và nỗ lực của tất cả các bên liên quan để đạt được mục tiêu phát triển bền vững và bảo vệ nguồn tài nguyên kinh tế không thể tái tạo.

Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội đang tích cực triển khai các hoạt động để thực hiện Nghị quyết này. Đồng thời, Chính phủ Việt Nam cũng đã có các chính sách hỗ trợ để bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa.

Trong bối cảnh thời đại công nghệ đang phát triển không ngừng, việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa gắn liền với công nghệ đã trở thành một kỳ vọng quan trọng đối với Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII. Sự tích hợp công nghệ không chỉ đóng vai trò là chìa khóa để giữ gìn di sản cho thế hệ tương lai mà còn giúp đưa những giá trị di sản đến gần hơn với công chúng, đặc biệt là giới trẻ.

Đối với người dân Hà Nội, di sản văn hóa không chỉ đơn thuần là những công trình kiến trúc cổ kính hay hiện vật lịch sử, mà còn là biểu tượng cho linh hồn và bản sắc không thể tách rời của thành phố ngàn năm văn hiến. Do đó, việc ứng dụng công nghệ trong bảo tồn và quảng bá di sản đang nổi lên như một giải pháp quan trọng và cấp thiết.

Công nghệ ngày nay cung cấp các giải pháp sáng tạo để bảo tồn và phục dựng các giá trị di sản một cách hiệu quả. Một trong những ý tưởng nổi bật là xây dựng một bảo tàng số về lịch sử Thăng Long – Hà Nội, nơi mà mọi tư liệu và hiện vật lịch sử được số hóa và trình bày một cách sinh động. Điều này không chỉ giúp thu hút nhiều người, đặc biệt là các em học sinh và sinh viên, mà còn tạo ra một không gian học tập và khám phá lịch sử đầy hấp dẫn.

Bên cạnh đó, việc ứng dụng công nghệ thực tế ảo (VR) trong trải nghiệm di tích đang nổi lên như một giải pháp đột phá. Công nghệ này cho phép du khách và người dân có thể ‘du hành thời gian’ về quá khứ và chứng kiến không gian di tích được phục dựng sống động như thật, cùng với đó là nghe những câu chuyện lịch sử chân thực và sống động.

Ngoài ra, việc phát triển các ứng dụng di động dẫn đường và thuyết minh di sản đa ngôn ngữ cũng là một sáng kiến thiết thực. Với một chiếc điện thoại thông minh, bất cứ ai cũng có thể dễ dàng khám phá các di tích và hiểu rõ câu chuyện đằng sau mỗi hiện vật và địa danh. Điều này không chỉ giúp tăng cường trải nghiệm cho du khách mà còn mở ra cơ hội để người dân tiếp cận và tìm hiểu sâu sắc hơn về di sản văn hóa của mình.

Người dân Thủ đô tin rằng, khi công nghệ được ứng dụng một cách thông minh và chiến lược, di sản văn hóa của Hà Nội sẽ không chỉ được bảo vệ tốt hơn mà còn được ‘làm sống lại’ trong tâm hồn của thế hệ hôm nay và mai sau. Qua đó, những giá trị nghìn năm tuổi sẽ trở thành động lực phát triển mới và giúp khẳng định vị thế của Hà Nội là một Thủ đô hiện đại nhưng vẫn đậm đà bản sắc văn hóa.

Trang thông tin điện tử thành phố Hà Nội đã cung cấp nhiều thông tin về các hoạt động bảo tồn và phát huy di sản văn hóa tại Hà Nội. Bên cạnh đó, các nền tảng Facebook và Instagram của thành phố cũng thường xuyên cập nhật các tin tức và hình ảnh về di sản văn hóa của Hà Nội.

Trong thời đại số hóa ngày nay, việc áp dụng công nghệ vào hoạt động bảo tàng đã trở thành xu hướng tất yếu trên toàn cầu. Mục tiêu chính là hiện đại hóa công tác bảo tồn, tăng cường khả năng tiếp cận di sản và hội nhập vào xu thế phát triển chung của bảo tàng thế giới. Tại Việt Nam, đã đến lúc các bảo tàng cần thiết lập một phòng chuyển đổi số để bắt kịp với xu hướng này.

TS Nguyễn Anh Minh, Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, đã chia sẻ quan điểm này trong chuyến đi học tập và trao đổi kinh nghiệm bảo tồn di sản tại Ba Lan. Ông cho rằng việc thành lập phòng chuyển đổi số không chỉ giúp hiện đại hóa công tác bảo tàng mà còn đóng vai trò quan trọng trong công tác bảo tồn di sản một cách bền vững. Điều này cũng giúp thu hút công chúng thế hệ mới và hội nhập quốc tế.

Ba Lan, một quốc gia có hệ thống bảo tàng hiện đại và năng động bậc nhất Đông Âu, đã có kinh nghiệm trong việc thành lập phòng chuyển đổi số trong các bảo tàng. Phòng chuyển đổi số tại các bảo tàng Ba Lan thực hiện nhiều nhiệm vụ chuyên biệt, bao gồm số hóa hiện vật, xây dựng và cập nhật cơ sở dữ liệu, đăng tải nội dung lên các nền tảng số, và phục vụ cho công tác in ấn, xuất bản, cũng như truyền thông và nghiên cứu.

Một điểm đáng chú ý là các bảo tàng tại Ba Lan đều được trang bị studio chụp ảnh chuyên nghiệp với diện tích lớn, hệ thống ánh sáng chuẩn bảo tàng và máy ảnh hiện đại với độ phân giải cao. Đây là nơi thực hiện việc số hóa chi tiết từng hiện vật, từng tác phẩm nghệ thuật với tiêu chuẩn kỹ thuật cao, đảm bảo tính chân thực và sắc nét khi chuyển sang không gian số.

Sau khi hoàn tất khâu chụp ảnh và xử lý hình ảnh, dữ liệu sẽ được cập nhật lên hệ thống nền tảng số và tích hợp vào cơ sở dữ liệu số hóa. Quá trình này là nền tảng quan trọng để chia sẻ hình ảnh các hiện vật đến với các chuyên gia, nhà nghiên cứu, sinh viên và công chúng trong nước và quốc tế.

Tuy nhiên, tại Việt Nam, hầu hết các bảo tàng vẫn vận hành theo mô hình truyền thống và chưa có phòng chuyên trách cho chuyển đổi số. Các chuyên gia cho rằng nếu không có bước nhảy về công nghệ, bảo tàng sẽ tiếp tục lùi lại phía sau, không bắt kịp nhu cầu và tâm lý tiếp cận mới của công chúng.

Một rào cản lớn là hầu hết các bảo tàng tại Việt Nam chưa có phòng chuyên trách cho chuyển đổi số. Việc số hóa hiện vật, nếu có, thường được thực hiện rời rạc, dưới dạng các dự án ngắn hạn, thuê ngoài. Điều này khiến dữ liệu thiếu đồng bộ, không bảo mật, khó duy trì và không phát huy được giá trị về lâu dài.

Do đó, việc thành lập một quỹ chuyển đổi số trong lĩnh vực bảo tàng tại Việt Nam là hết sức cần thiết. Điều này sẽ tạo ra nguồn lực ổn định để hỗ trợ các bảo tàng từng bước hình thành phòng chuyển đổi số, triển khai số hóa hiện vật, xây dựng cơ sở dữ liệu và phát triển nền tảng trưng bày số một cách bài bản, bền vững, không chỉ giúp các bảo tàng bắt kịp với xu thế phát triển chung của bảo tàng thế giới mà còn giúp phát huy giá trị di sản trong thời đại số.