Alisa Phạm, một cái tên đã trở nên quen thuộc trong cộng đồng giáo dục quốc tế, chuẩn bị làm nên lịch sử khi trở thành sinh viên người Việt trẻ tuổi nhất nhận bằng cử nhân trong lịch sử giáo dục New Zealand. Ở tuổi 15, cô bé này đã hoàn thành chương trình cử nhân ngành nghiên cứu truyền thông tại Trường ĐH Công nghệ Auckland (AUT) và hiện đang theo đuổi hai chương trình thạc sĩ cùng lúc.

Thành tích đáng kinh ngạc của Alisa Phạm không dừng lại ở đó. Dự kiến, cô sẽ hoàn thành thạc sĩ ngành nghiên cứu triết học về trí tuệ nhân tạo (AI) tại AUT vào cuối năm nay và thạc sĩ ngành tâm lý học của ĐH Harvard (Mỹ) vào năm 2026. Những thành tích này đã giúp Alisa Phạm trở thành người Việt duy nhất được vinh danh trong top 100 Thần đồng trẻ toàn cầu 2025 (Global Child Prodigy Awards – GCPA 2025) trong lĩnh vực giáo dục.

Alisa Phạm hiện đang nghiên cứu về AI, tâm lý học, truyền thông và an ninh mạng. Không chỉ dừng lại ở việc học tập, cô còn tích cực tham gia vào các hoạt động nghiên cứu và làm trợ lý nghiên cứu cùng giảng viên Jennie Watts tại AUT. Với niềm đam mê tri thức và phân tích, Alisa Phạm luôn đặt câu hỏi đa chiều, phản biện và tìm ra giải pháp mới để ứng dụng kiến thức vào quá trình học tập lẫn sinh hoạt.

Không chỉ thành công trong lĩnh vực giáo dục, Alisa Phạm còn có một dự án mang tên Ozone Points, một nền tảng trực tuyến giúp trẻ em, phụ huynh và mọi người tiếp cận, tham gia đăng ký trồng cây, giữ gìn môi trường thiên nhiên, góp phần hạn chế tình trạng biến đổi khí hậu toàn cầu. Qua dự án này, cô muốn truyền cảm hứng cho các bạn học sinh đồng trang lứa trong nước về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và lối sống bền vững.

Alisa Phạm chia sẻ rằng cô muốn chia sẻ với các bạn học sinh đồng trang lứa trong nước các phương pháp học tập, sự độc lập trong tư duy cùng những kỹ năng mềm. Cô tin rằng, với sự đoàn kết và thấu hiểu lẫn nhau, chúng ta có thể hướng tới tương lai bền vững, hạnh phúc cho tất cả mọi người. Sự thành công của Alisa Phạm là minh chứng cho việc học tập suốt đời và không ngừng phát triển, cũng như sức mạnh của việc đoàn kết và thấu hiểu lẫn nhau.

Trong thời gian tới, Alisa Phạm sẽ tiếp tục theo đuổi các mục tiêu học tập và nghiên cứu của mình. Với thành tích ấn tượng và dự án Ozone Points, cô đã và đang truyền cảm hứng cho nhiều bạn trẻ trên toàn thế giới, trong đó có Việt Nam. Chúng ta có thể hy vọng vào một tương lai sáng sủa hơn với những cá nhân tài năng và tâm huyết như Alisa Phạm.

Nhà nghiên cứu Frank J. Sulloway từ Đại học Harvard đã thực hiện một nghiên cứu sâu rộng về mối liên hệ giữa thứ tự sinh và đặc điểm tính cách của hàng nghìn người. Kết quả cho thấy, những người con cả trong gia đình có xu hướng cầu toàn, có tổ chức, thích kiểm soát và nghiêm túc hơn so với các em út. Những đặc điểm này thường thấy ở các nhà lãnh đạo.

Theo Sulloway, việc trở thành con cả thường đi kèm với trách nhiệm và kỳ vọng lớn trong gia đình. Điều này đã giúp họ hình thành lối sống có trách nhiệm, tuân thủ quy tắc và có khả năng kiểm soát bản thân tốt hơn từ sớm. Khi trưởng thành, họ có xu hướng đảm nhận các vị trí lãnh đạo trong công việc.

Một số nghiên cứu tiếp theo đã củng cố quan điểm của Sulloway. Khảo sát của CareerBuilder (Mỹ) chỉ ra rằng con cả chiếm tỷ lệ cao nhất trong nhóm làm quản lý, điều hành. Tại Anh, một cuộc khảo sát của YouGov cũng ghi nhận tỷ lệ người tự mô tả bản thân là ‘nghiêm túc, có định hướng rõ ràng’ cao nhất rơi vào nhóm con đầu lòng.

Nhiều người thành công trong giới công nghệ và chính trị cũng là con cả, chẳng hạn như Jeff Bezos – nhà sáng lập Amazon, Elon Musk – CEO Tesla và SpaceX, và Angela Merkel – cựu Thủ tướng Đức.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo không nên tuyệt đối hóa vai trò của thứ tự sinh. TS Kevin Leman, nhà tâm lý học, cho rằng cách bố mẹ đối xử và môi trường giáo dục mới định hình tính cách một cách rõ ràng nhất.

Vì thế, dù là con cả hay con út, điều quan trọng không phải là bạn sinh thứ mấy, mà là bạn đã lớn lên như thế nào.