Khu kinh tế Vân Phong, tỉnh Khánh Hòa đang nổi lên như một điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Với diện tích rộng khoảng 150.000 ha, trong đó hơn một nửa là diện tích mặt nước, khu kinh tế này được chia thành 19 phân khu và là một trong ba vùng kinh tế trọng điểm của tỉnh Khánh Hòa. Khu kinh tế Vân Phong hướng tới phát triển về cảng biển, dịch vụ hậu cần, đô thị, dịch vụ nghỉ dưỡng, và các lĩnh vực công nghiệp, dịch vụ và đô thị khác.

Trong thời gian qua, Khu Kinh tế Vân Phong đã liên tục đón nhận làn sóng đầu tư mới với nhiều dự án lớn, “khủng” về quy mô diện tích và tổng vốn đầu tư. Điều này đã mở ra động lực phát triển mạnh mẽ cho tỉnh Khánh Hòa sau khi sáp nhập với tỉnh Ninh Thuận. Đáng chú ý, gần đây, Thủ tướng Chính phủ đã chấp thuận chủ trương đầu tư Dự án Khu đô thị mới Tu Bông và Dự án Khu đô thị mới Đầm Môn. Cả hai dự án này đều được lựa chọn nhà đầu tư theo quy định tại Nghị quyết số 55 ngày 16/6/2022 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa.

Dự án Khu đô thị mới Tu Bông có quy mô sử dụng đất hơn 2.579 ha, trong đó có hơn 621,8 ha đất hình thành từ lấn biển và 7,18 ha đất phát triển nhà ở xã hội. Dự kiến, dự án sẽ có dân số khoảng 74.700 người. Sản phẩm nhà ở sơ bộ gồm nhà ở liên kế 1.002 căn, biệt thự 609 căn, chung cư 3.812 căn, nhà ở xã hội 1.130 căn; các công trình dịch vụ, du lịch nghỉ dưỡng, cơ sở lưu trú du lịch; các công trình công cộng khác phục vụ cho đơn vị ở và đô thị. Tiến độ thực hiện dự án từ quý II/2025 đến quý IV/2034.

Dự án Khu đô thị mới Đầm Môn có quy mô sử dụng đất hơn 1.440 ha, trong đó có hơn 82 ha đất hình thành từ lấn biển và 3,99 ha đất phát triển nhà ở xã hội. Dự kiến, dự án sẽ có dân số khoảng 28.540 người. Sản phẩm nhà ở sơ bộ gồm nhà ở liên kế 791 căn, nhà ở biệt thự 592 căn, chung cư 858 căn, nhà ở xã hội 352 căn; các công trình dịch vụ, du lịch nghỉ dưỡng, cơ sở lưu trú du lịch; các công trình công cộng khác phục vụ cho đơn vị ở và đô thị. Tiến độ thực hiện dự án từ quý II/2025 đến quý IV/2034.

Đến nay, Khu kinh tế Vân Phong đã thu hút 155 dự án (131 dự án trong nước và 24 dự án FDI) với tổng vốn đăng ký khoảng 5,4 tỷ USD, trong đó vốn thực hiện đạt 61%, tương đương 3,3 tỷ USD. Trong 6 tháng đầu năm, khu kinh tế đã thu hút 6 dự án mới với tổng vốn đăng ký hơn 3.000 tỷ đồng; điều chỉnh tăng vốn cho 2 dự án khác với giá trị bổ sung hơn 296 tỷ đồng.

Nhiều dự án công nghiệp – năng lượng lớn tiếp tục “dẫn dắt” môi trường đầu tư tại Khu kinh tế Vân Phong. Nhà máy Nhiệt điện BOT Vân Phong 1 công suất 1.320 MW đã đi vào vận hành từ tháng 1/2024, đóng góp khoảng 1.000 tỷ đồng mỗi năm cho ngân sách địa phương. Khu công nghiệp Ninh Thủy (thuộc Khu kinh tế Vân Phong) thu hút được 29 dự án và tiếp tục nâng cao tỷ lệ lấp đầy…

Tỉnh Khánh Hòa đặc biệt quan tâm đến việc gỡ vướng thủ tục đầu tư và đồng hành với doanh nghiệp trong bối cảnh Khánh Hòa đang nỗ lực phát triển trở thành cực tăng trưởng quan trọng của Nam Trung Bộ. Ban Quản lý Khu kinh tế Vân Phong đã thành lập tổ công tác chuyên trách hỗ trợ các nhà đầu tư trên địa bàn Khu kinh tế Vân Phong và các khu công nghiệp tỉnh Khánh Hòa.

Ông Trần Minh Chiến – Trưởng Ban Quản lý khu kinh tế Vân Phong cho biết, việc thu hút các nhà đầu tư chiến lược sẽ mang lại nguồn vốn lớn, công nghệ hiện đại và kinh nghiệm quản lý tiên tiến, góp phần hình thành các ngành công nghiệp mũi nhọn, tạo ra nhiều việc làm và thúc đẩy sự phát triển cho Khu kinh tế Vân Phong nói riêng và tỉnh Khánh Hòa nói chung.

Khu kinh tế Vân Phong, tỉnh Khánh Hòa, đang đối mặt với thách thức lớn trong việc thu hút đầu tư do tồn tại nhiều vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng. Phần lớn các dự án đầu tư tại đây đều chậm tiến độ triển khai, nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ vấn đề giải phóng mặt bằng.

Bên cạnh đó, các quy hoạch chuyên ngành tại khu kinh tế này chưa được đồng bộ và các chỉ tiêu sử dụng đất khu công nghiệp, khu đô thị còn hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu thu hút nhà đầu tư vào khu kinh tế. Điều này đã gây ra khó khăn cho việc phát triển các dự án và thu hút đầu tư tại khu kinh tế Vân Phong.

Mặc dù vậy, Khu kinh tế Vân Phong sở hữu vị trí địa lý thuận lợi, hội tụ nhiều yếu tố để phát triển đa ngành, đa lĩnh vực. Với độ sâu trung bình từ 20 đến 27 m, kín gió, không bị bồi lắng, gần tuyến hàng hải quốc tế, Khu kinh tế Vân Phong có vị trí chiến lược quan trọng trong giao thương hàng hóa với các nước trong khu vực. Điều này tạo thuận lợi để phát triển cảng nước sâu và dịch vụ hậu cần cảng.

Khu kinh tế Vân Phong cũng có tiềm năng phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng cao cấp, vui chơi giải trí với quy mô lớn, khu đô thị hiện đại đẳng cấp quốc tế. Hạ tầng kỹ thuật của khu kinh tế này cũng được quan tâm đầu tư, với các tuyến cao tốc đi qua như cao tốc Vân Phong – Nha Trang, cao tốc Khánh Hòa – Buôn Ma Thuột. Những yếu tố này tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của khu kinh tế.

Về cơ chế, chính sách, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 09-NQ/TW ngày 28/1/2022 về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045. Nghị quyết này đã định hướng phát triển Khu kinh tế Vân Phong trở thành động lực phát triển của tỉnh và khu vực Nam Trung Bộ.

Quốc hội cũng đã ban hành một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa tại Nghị quyết số 55/2022/QH15 ngày 16/6/2022, trong đó có Khu kinh tế Vân Phong. Đây là cơ hội và thời cơ thuận lợi để Khu kinh tế Vân Phong chuyển mình cất cánh.

Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, Khu kinh tế Vân Phong cần phải giải quyết dứt điểm vấn đề giải phóng mặt bằng và hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật. Đồng thời, cần có cơ chế, chính sách thu hút đầu tư hấp dẫn để thu hút nhà đầu tư đến với khu kinh tế này. Chỉ khi giải quyết được những vấn đề tồn tại, Khu kinh tế Vân Phong mới có thể phát huy hết tiềm năng và trở thành động lực phát triển của tỉnh và khu vực.