Tăng lương tối thiểu: Thách thức cho doanh nghiệp, niềm vui cho người lao động

Việc tăng lương tối thiểu được kỳ vọng sẽ cải thiện một phần thu nhập của người lao động, nhưng đồng thời cũng đặt ra thách thức cho nhiều doanh nghiệp. Bộ Nội vụ mới đây đã có tờ trình dự thảo nghị định quy định mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động, trong đó mức lương tối thiểu tăng 7,2% so với hiện hành, áp dụng từ ngày 1/1/2026.

Đối với người lao động như chị Đỗ Thị Lan (xã An Khánh, Hà Nội), mức lương tối thiểu khoảng 6 triệu đồng/tháng, cao hơn quy định hiện hành đối với lương vùng I gần 1 triệu đồng. Nếu tính làm thêm và phụ cấp, thu nhập của chị từ 8 đến 10 triệu đồng/tháng. Đề xuất tăng lương từ năm 2026 mang lại niềm vui cho người lao động bởi lương tăng, các khoản phụ cấp tính theo lương sẽ tăng, giúp cải thiện thu nhập thực tế.

Tuy nhiên, ủng hộ việc tăng lương tối thiểu vùng, nhưng theo đại diện Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), mức tăng 7,2%, tương đương từ 250.000 đồng đến 350.000 đồng, tùy từng vùng, khiến người sử dụng lao động phải cố gắng, nỗ lực rất nhiều.

Ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, cho biết: ‘Với mức tăng 7,2%, đa phần người sử dụng lao động cho là cao. Giới sử dụng lao động cũng điều tiết lại các công việc của mình và có được sự quyết tâm cao trong nâng cao năng lực quản trị, phân công việc làm cho phù hợp, áp dụng khoa học công nghệ, nâng cao điều kiện quản lý khác để đảm bảo các chỉ số phát triển của doanh nghiệp được duy trì, bảo vệ được số lượng việc làm cũng như giữ chân người lao động, đặc biệt là người lao động có tay nghề’.

Tăng lương tối thiểu có thể tạo áp lực lên doanh nghiệp. Tuy nhiên, tiền lương cũng là một khoản chi phí có tác động tích cực nếu được doanh nghiệp sử dụng hiệu quả. Bởi người lao động đi làm đều quan tâm tới tiền lương và đây cũng là yếu tố thúc đẩy năng suất và sự gắn bó với doanh nghiệp.

Đại diện VCCI cũng cho rằng, tăng lương tối thiểu vùng là một phần trong chính sách bảo đảm an sinh xã hội, và cần phải cân nhắc bối cảnh kinh tế trong nước và quốc tế để có những giải pháp phù hợp. Không chỉ người lao động, mà cả người sử dụng lao động cũng cần có những điều kiện thuận lợi để phát triển sản xuất, kinh doanh, qua đó có thể tăng thu nhập cho người lao động.

Để hiểu rõ hơn về tác động của việc tăng lương tối thiểu, cần xem xét các yếu tố liên quan như năng suất lao động, khả năng chi trả của doanh nghiệp, cũng như các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong việc điều chỉnh mức lương tối thiểu. từ đó có thể đảm bảo lợi ích hài hòa giữa người lao động và doanh nghiệp.

Đặc biệt, với mức tăng lương tối thiểu, áp lực sẽ dồn lên các doanh nghiệp, nên cần sự hỗ trợ về các chính sách, thủ tục để họ có thể linh hoạt điều chỉnh và phát triển trong bối cảnh mới.

Trong bối cảnh hội nhập và phát triển như hiện nay, một mặt, tăng lương tối thiểu giúp người lao động cải thiện đời sống và có thêm động lực trong lao động; mặt khác, cũng đòi hỏi các doanh nghiệp cần có sự đầu tư hợp lý và sáng tạo trong hoạt động kinh doanh để không chỉ tồn tại và phát triển mà còn mang lại lợi ích lâu dài cho cả doanh nghiệp và người lao động.

Bộ Nội vụ đang tiến hành xây dựng dự thảo Nghị định nhằm quy định mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động. Theo dự kiến, mức lương tối thiểu sẽ tăng 7,2% từ ngày 1/1/2026. Đây là đề xuất hướng tới giúp người lao động có thu nhập thấp và người phụ thuộc đáp ứng được yêu cầu của cuộc sống.

Thực tế, đề xuất điều chỉnh tăng lương tối thiểu vùng đang là mong mỏi của rất nhiều người lao động nhằm có thêm thu nhập để trang trải cuộc sống. Anh Nguyễn Minh Thành, công nhân Xí nghiệp xây lắp tại Khu công nghiệp Đông Anh, chia sẻ: Hiện tại, giá xăng dầu tăng, giá điện tăng 4,8% từ ngày 10/5, từ đầu năm, tiền thuê nhà cũng tăng từ 1,5 triệu đồng lên 1,7 triệu đồng. Mức lương cơ bản của tôi hưởng theo lương tối thiểu vùng I khoảng 5 triệu đồng/tháng. Tôi hy vọng rằng, trong năm 2026, lương tối thiểu vùng I sẽ được tăng để bù đắp một số mặt hàng giá cả đang tăng.

Tuy nhiên, cũng như những lần tăng lương trước đây, bên cạnh tâm lý phấn khởi, đa phần người dân lo ngại tình trạng ‘té nước theo giá, tát nước theo lương’. TS Nguyễn Quốc Việt (Đại học Kinh tế – Đại học Quốc gia Hà Nội) nhận định, đề xuất tăng lương lần này cùng với việc Bộ Tài chính đang tính toán điều chỉnh biểu thuế thu nhập cá nhân; các giải pháp kích cầu tiêu dùng trong nước khác của Chính phủ được kỳ vọng sẽ hỗ trợ Việt Nam tăng tổng cầu nền kinh tế.

PGS.TS Ngô Trí Long nêu quan điểm, việc tăng lương nhằm bù trượt giá, bảo đảm mức sống cho người lao động. Vậy nên, vấn đề đặt ra là làm gì để hạn chế tình trạng lương chưa tăng nhưng giá các mặt hàng thiết yếu đã rục rịch tăng theo. Cần có bộ đệm tài khóa (giảm thuế, phí…) để hỗ trợ các nhóm yếu thế khi giá cả tăng mạnh.

Tại Chỉ thị số 15/CT-TTg ngày 30/5/2025 của Thủ tướng Chính phủ về thực hiện các quy định pháp luật về giá và tại các cuộc họp thường kỳ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu công tác quản lý và điều hành giá trong năm 2025 cần tiếp tục kiểm soát tốt lạm phát. Trong đó, tăng cường quản lý giá cả, thị trường, có lộ trình phù hợp điều chỉnh giá các mặt hàng do Nhà nước quản lý, các dịch vụ công; không tăng giá đột ngột, không tăng giá nhiều mặt hàng trong cùng một thời điểm, không tăng giá vào thời điểm tăng lương.

TS Bùi Sỹ Lợi đề nghị các ngành chức năng thực hiện nghiêm các biện pháp, kiểm tra, giám sát, kiểm soát chặt chẽ từ chất lượng tới giá hàng hóa nhằm bảo đảm bình ổn mặt bằng giá cả trên thị trường. Đây là yêu cầu cần thiết để đảm bảo cuộc sống người lao động khi điều chỉnh lương tối thiểu trong bối cảnh nhiều mặt hàng tăng giá.

Viện Tăng trưởng bền vững của Việt Nam tiến hành khảo sát các doanh nghiệp tại 5 tỉnh, thành gồm Hà Nội, Đồng Nai, Bình Dương, Đà Nẵng và TP.HCM cho thấy nhu cầu sống tối thiểu của công nhân có tiền lương hàng tháng khoảng 14  triêu đồng. Nếu điều chỉnh lương theo đề xuất, người lao động vùng I sẽ hưởng mức lương tối thiểu mới khoảng 4.180.000 đồng/tháng . Mức lương này mới chỉ đáp ứng  49,29% nhu cầu . Từ đó xuất hiện một vấn đề . Đó là làm thế nào người lao động duy trì mức tiêu dùng. Đặc biệt khi nhu cầu về ăn uống, đi lại, sử dụng điện thoại, internet là không thể thiếu.

Bộ Nội vụ đang đề xuất điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng và giờ nhằm đảm bảo đời sống cho người lao động. Theo đó, mức lương tối thiểu tháng dự kiến sẽ tăng từ 250.000 đến 350.000 đồng/tháng so với mức hiện tại.

Cụ thể, mức lương tối thiểu vùng dự kiến sẽ là 5,31 triệu đồng/tháng đối với vùng I; 4,73 triệu đồng/tháng đối với vùng II; 4,14 triệu đồng/tháng đối với vùng III và 3,7 triệu đồng/tháng đối với vùng IV.

Không chỉ lương theo tháng, Bộ Nội vụ cũng đề xuất tăng lương tối thiểu tính theo giờ. Các mức lương giờ đề xuất là 25.500 đồng/giờ với vùng I; 22.700 đồng/giờ với vùng II; 20.000 đồng/giờ với vùng III và 17.800 đồng/giờ với vùng IV.

Cùng với việc đề xuất mức lương tối thiểu mới, dự thảo cũng tập trung vào việc cập nhật danh mục địa bàn áp dụng lương tối thiểu sau khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính các cấp tại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Điều này đảm bảo sự thống nhất và phù hợp với tình hình thực tế tại từng địa phương.

Việc điều chỉnh lương tối thiểu không chỉ có tác động trực tiếp đến người lao động mà còn ảnh hưởng rộng lớn đến các doanh nghiệp và nền kinh tế. Do đó, việc cân nhắc và quyết định mức lương tối thiểu mới cần được thực hiện một cách thận trọng và dựa trên cơ sở dữ liệu thực tế cũng như sự tham gia đóng góp của các bên liên quan.

Việc này cần được Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) và các chuyên gia kinh tế đánh giá , và dự kiến trong thời gian tới mức lương sẽ được các cơ quan có thẩm quyền thông qua . Mọi thông tin chi tiết liên quan tới vấn đề này sẽ được đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng .