Não bộ – Doanhnhanonline.com https://doanhnhanonline.com Kết nối tri thức – Đồng hành cùng doanh nhân Việt Wed, 27 Aug 2025 00:40:58 +0000 vi hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.7.2 https://cloud.linh.pro/doanhnhanonline/2025/08/doanhnhanonline.svg Não bộ – Doanhnhanonline.com https://doanhnhanonline.com 32 32 Người tự kỷ có thể gặp các vấn đề gì về dáng đi? https://doanhnhanonline.com/nguoi-tu-ky-co-the-gap-cac-van-de-gi-ve-dang-di/ Wed, 27 Aug 2025 00:40:53 +0000 https://doanhnhanonline.com/nguoi-tu-ky-co-the-gap-cac-van-de-gi-ve-dang-di/

Autism Spectrum Disorder (ASD) là một tình trạng phát triển thần kinh phức tạp, đặc trưng bởi sự khác biệt trong sự phát triển và chức năng của não, ảnh hưởng đến hành vi, giao tiếp và tương tác xã hội. Một khía cạnh ít được biết đến của chứng tự kỷ là tác động của nó đến dáng đi, hoặc cách một người đi lại. Nghiên cứu gần đây đã shed ánh sáng vào các mẫu dáng đi độc đáo được thể hiện bởi những người mắc chứng tự kỷ, điều này có thể có ý nghĩa quan trọng đối với cuộc sống hàng ngày của họ. Sổ tay chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần hiện nay công nhận một ‘dáng đi kỳ lạ’ là một đặc điểm chẩn đoán hỗ trợ của chứng tự kỷ. Sự công nhận này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu và giải quyết sự khác biệt về dáng đi ở những người mắc chứng tự kỷ.

Basal ganglia (in red) in a human brain. (janulla from Getty Images/Canva)
Basal ganglia (in red) in a human brain. (janulla from Getty Images/Canva)

Nghiên cứu đã xác định một số mẫu dáng đi riêng biệt trong số những người tự kỷ, bao gồm đi trên mũi chân, đi vào trong và đi ra ngoài. Những khác biệt này có thể được quy cho sự khác nhau trong sự phát triển của não, đặc biệt là ở các vùng như hạch nền và tiểu não. Các nghiên cứu cũng đã tiết lộ những khác biệt tinh tế hơn trong dáng đi, bao gồm tốc độ đi bộ chậm hơn, bước chân rộng hơn và giai đoạn đứng lâu hơn. Những người tự kỷ thể hiện sự khác biệt đáng kể về chiều dài bước chân, tốc độ và nhịp đi bộ. Những khác biệt về dáng đi này thường đi kèm với các khác biệt vận động khác, chẳng hạn như vấn đề cân bằng và phối hợp.

Toe-walking can be a sign of autism. (towfiqu barbhuiya/Canva)
Toe-walking can be a sign of autism. (towfiqu barbhuiya/Canva)

Các nguyên nhân của sự khác biệt về dáng đi trong chứng tự kỷ là phức tạp và liên quan đến sự phát triển của não, đặc biệt là ở các khu vực chịu trách nhiệm cho kiểm soát và phối hợp vận động. Mặc dù một số nhà nghiên cứu đã đề xuất rằng sự khác biệt về dáng đi có thể do sự phát triển chậm trễ, nhưng nghiên cứu chỉ ra rằng những khác biệt này tồn tại trong suốt cuộc đời và có thể trở nên rõ ràng hơn theo tuổi tác.

Các bác sĩ lâm sàng tiếp cận quản lý sự khác biệt về dáng đi một cách cá nhân hóa, tập trung vào các tác động chức năng đối với cuộc sống hàng ngày. Hỗ trợ có thể cần thiết nếu sự khác biệt về dáng đi dẫn đến tăng nguy cơ té ngã, khó tham gia vào các hoạt động thể chất hoặc hậu quả về thể chất như căng thẳng cơ hoặc đau. Các can thiệp dựa trên cộng đồng, chẳng hạn như các chương trình thể thao hoặc nhảy, có thể giúp những người tự kỷ phát triển kỹ năng vận động và cải thiện khả năng di chuyển của họ.

Khi nghiên cứu tiếp tục khám phá những phức tạp của dáng đi tự kỷ, điều cần thiết là phải nhận ra tầm quan trọng của việc chấp nhận và hỗ trợ các phong cách di chuyển cá nhân. Bằng cách thúc đẩy các mô hình hỗ trợ dựa trên cộng đồng và hỗ trợ cơ bản cho trẻ em tự kỷ, chúng ta có thể tạo ra một môi trường hòa nhập và trao quyền hơn, cho phép những người mắc chứng tự kỷ phát triển mạnh.

]]>
Uống cà phê vào chiều có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ https://doanhnhanonline.com/uong-ca-phe-vao-chieu-co-the-lam-giam-chat-luong-giac-ngu/ Thu, 07 Aug 2025 20:56:44 +0000 https://doanhnhanonline.com/uong-ca-phe-vao-chieu-co-the-lam-giam-chat-luong-giac-ngu/

Uống cà phê vào buổi chiều có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng giấc ngủ của bạn. Mặc dù cà phê là một thức uống phổ biến giúp tăng cường sự tỉnh táo và hiệu suất làm việc, nhưng thời điểm uống cà phê đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo giấc ngủ ngon. Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí PsyPost đã chỉ ra rằng việc uống cà phê vào buổi chiều, ngay cả với liều lượng vừa phải, có thể ảnh hưởng đến hoạt động của não bộ trong khi ngủ.

Các nhà khoa học tại Đại học Montreal, Canada, đã thực hiện một nghiên cứu trên 40 người trưởng thành khỏe mạnh, những người yêu thích cà phê và có độ tuổi từ 20 đến 58. Mỗi người tham gia đã trải qua 2 ngày tại phòng khám giấc ngủ, trong đó họ sử dụng 200mg caffeine, tương đương với khoảng 2 tách cà phê vào buổi chiều một ngày và giả dược vào ngày còn lại.

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng việc uống cà phê vào buổi chiều có thể làm thay đổi cấu trúc hoạt động của não bộ trong khi ngủ, từ đó ảnh hưởng đến quá trình phục hồi sinh lý, tái tạo mô, điều hòa miễn dịch và xử lý trí nhớ. Đặc biệt, trong giai đoạn giấc ngủ không REM, hoạt động điện não tăng cao hơn, tín hiệu não có xu hướng kém ổn định hơn và giảm độ sâu của giấc ngủ.

Giáo sư Philipp Thölke, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết rằng caffeine làm chậm nhưng không loại bỏ hoàn toàn quá trình ngủ. Giấc ngủ trở nên nông hơn và bộ não tiếp tục xử lý thông tin trong thời điểm cần nghỉ ngơi. Điều này có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và dẫn đến các vấn đề về sức khỏe liên quan đến giấc ngủ không đủ chất lượng.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng người trẻ tuổi, từ 20-27 tuổi, bị ảnh hưởng bởi caffeine trong giấc ngủ REM nhiều hơn so với người trung niên. Điều này có thể do sự khác biệt về mật độ thụ thể adenosine – mục tiêu tác động chính của caffeine trong não. Sự khác biệt này có thể giải thích tại sao người trẻ tuổi cần đặc biệt chú ý đến thời điểm uống cà phê để đảm bảo giấc ngủ chất lượng.

Tóm lại, nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc lựa chọn thời điểm uống cà phê phù hợp, đặc biệt đối với những người gặp vấn đề về giấc ngủ. Uống cà phê vào buổi chiều có thể tái cấu trúc hoạt động não bộ khi ngủ và làm suy giảm chất lượng giấc ngủ không REM – giai đoạn then chốt cho phục hồi và sức khỏe thần kinh. Do đó, mọi người nên cân nhắc kỹ thời điểm uống cà phê để đảm bảo một giấc ngủ ngon và duy trì sức khỏe tốt.

]]>