Chuyển đổi số trong ngành ngân hàng hiện nay không còn là một xu hướng mà đã trở thành đòi hỏi bắt buộc. Việc áp dụng công nghệ vào hoạt động ngân hàng không chỉ giúp tối ưu hóa quy trình mà còn nâng cao trải nghiệm của khách hàng. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả trong quá trình số hóa, thách thức lớn nhất không nằm ở công nghệ mà nằm ở nguồn nhân lực – yếu tố quyết định thành bại của mọi cuộc cách mạng số.

Ngân hàng Nhà nước đã chỉ ra rằng, chỉ trong một ứng dụng ngân hàng, người dùng có thể thực hiện không chỉ giao dịch tài chính mà còn nhiều tiện ích khác như đặt vé máy bay, tra cứu thông tin di chuyển, thanh toán hóa đơn… Mức độ kết nối và tích hợp giữa ngân hàng và các lĩnh vực khác như vận tải, du lịch, thương mại đang ở mức rất cao. Điều này cho thấy sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ trong ngành ngân hàng và yêu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao cũng tăng lên.

Ngành Ngân hàng đang thích nghi nhanh chóng với sự xuất hiện và ứng dụng mạnh mẽ của các công nghệ mới như tài sản ảo, hợp đồng thông minh, chữ ký điện tử… Những công nghệ này đang từng bước thay đổi thói quen và phương pháp xử lý nghiệp vụ trong toàn hệ thống ngân hàng. Để đối mặt với những thay đổi này, người làm ngân hàng hiện nay không chỉ cần am hiểu nghiệp vụ truyền thống mà còn phải thành thạo kỹ năng công nghệ. Hai kỹ năng này cần song hành để có thể thiết kế và triển khai quy trình nghiệp vụ số.

Ngân hàng nào không đáp ứng được yêu cầu này sẽ gặp khó khăn trong cuộc cạnh tranh chuyển đổi số. Hạ tầng phục vụ chuyển đổi số ngành Ngân hàng cũng được ưu tiên đầu tư và phát triển mạnh mẽ. Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng hiện xử lý bình quân khoảng 820 nghìn tỷ đồng mỗi ngày. Hệ thống chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử ghi nhận khoảng 26 triệu giao dịch mỗi ngày.

Theo thống kê từ Ngân hàng Nhà nước, đến nay đã có gần 87% người trưởng thành tại Việt Nam sở hữu tài khoản ngân hàng. Giá trị giao dịch không dùng tiền mặt hiện nay đã gấp 25 lần GDP. Riêng trong 5 tháng đầu năm 2025, giao dịch không dùng tiền mặt tiếp tục tăng trưởng mạnh, trong đó giao dịch qua mã QR tăng hơn 78% về số lượng và tăng hơn 216% về giá trị.

Dù đạt được những kết quả tích cực, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng khẳng định rằng ngành Ngân hàng đang rất khát nhân lực công nghệ. Áp lực càng gia tăng khi các công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), blockchain và điện toán đám mây (Cloud) đang làm thay đổi toàn diện phương thức vận hành của các ngân hàng.

Nhiều chuyên gia cho rằng, để giải quyết bài toán nhân lực công nghệ, cần có sự đột phá trong đào tạo. Cần xây dựng các chương trình đào tạo Fintech, tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên tiếp cận với công nghệ mới. Đồng thời, cần có chính sách thu hút và giữ chân nhân tài.

Chuyển đổi số trong ngành ngân hàng là một quá trình tất yếu và đang ngày càng phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả, cần phải có sự đầu tư và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Ngành ngân hàng đang đối mặt với một thách thức lớn trong việc tuyển dụng và đào tạo nhân lực công nghệ để thích ứng với chuyển đổi số, tự động hóa và an ninh mạng trong thời đại số. Theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng, ngành ngân hàng đang ở trong tình trạng ‘khát’ nhân lực công nghệ như hiện nay.

Trong giai đoạn từ năm 2017 đến nay, số lượng người dân trưởng thành có tài khoản ngân hàng đã tăng từ 31% lên 87%, tương ứng với khoảng 200 triệu tài khoản tiền gửi. Số lượng giao dịch tài chính cũng tăng lên 50-100 triệu giao dịch/ngày. Hơn 90% giao dịch của khách hàng được thực hiện qua kênh số, các dịch vụ ngân hàng cũng được tự động hóa.

Ông Dũng cho rằng, người làm ngân hàng trong giai đoạn hiện nay không chỉ cần am hiểu nghiệp vụ truyền thống mà còn phải thành thạo kỹ năng công nghệ. Hai kỹ năng này cần song hành để có thể thiết kế và triển khai quy trình nghiệp vụ số. Việc này đòi hỏi sự thay đổi lớn trong việc tuyển dụng và đào tạo nhân sự của ngành ngân hàng.

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy cũng cho rằng, hầu hết các phần việc của con người hiện nay đều đã thay đổi. Các nhân viên giao dịch bình thường trước đây xử lý về các kỹ năng nghiệp vụ thì bây giờ phải xử lý sự cố về phần mềm, sự cố khi chuyển nhầm tiền, bị lừa đảo. Điều này yêu cầu nhân viên ngân hàng phải có kiến thức và kỹ năng mới để đáp ứng nhu cầu của công việc.

Để đáp ứng nhu cầu này, các ngân hàng thương mại như VPBank, ABBANK và LPBank đã mở rộng tuyển dụng nhân lực công nghệ. Đại diện VPBank chia sẻ, nếu trước đây các vị trí tuyển dụng chú trọng vào kinh nghiệm ngành, thì hiện nay, bên cạnh chuyên môn, khả năng sử dụng công cụ số để tối ưu hóa công việc là yêu cầu bắt buộc.

PGS.TS Phạm Thị Hoàng Anh – Phó Giám đốc Học viện Ngân hàng cũng thừa nhận thời điểm này, nguồn cung về nhân lực công nghệ thông tin chưa đủ cầu. Ngành ngân hàng thiếu hụt nguồn cung nhân lực có chuyên môn sâu về công nghệ thông tin. Điều này gây ra khó khăn cho các ngân hàng trong việc tuyển dụng và đào tạo nhân sự đáp ứng nhu cầu của công việc.

Để giải quyết vấn đề này, PGS.TS Phạm Thị Hoàng Anh cho rằng cần ban hành khung năng lực số cho ngành ngân hàng, theo vị trí công tác. Tăng cường hợp tác theo ‘mô hình 3 nhà’: Ngân hàng nhà nước – Các cơ sở đào tạo – Các cơ sở tài chính, khoa học công nghệ. Xây dựng được bộ tiêu chuẩn về đào tạo số cho ngành ngân hàng làm sao gắn kết lý thuyết với thực tiễn, sinh viên được tham gia nhiều hơn vào thực tiễn, có thêm kinh nghiệm, được đào tạo chuyên sâu.

Khung năng lực số sẽ giúp các cơ sở đào tạo và các ngân hàng có thể xác định rõ ràng về năng lực và kỹ năng cần thiết cho từng vị trí công tác. Điều này cũng giúp cho việc tuyển dụng và đào tạo nhân sự trở nên hiệu quả hơn.

Việc tăng cường hợp tác giữa các cơ sở đào tạo, ngân hàng và các cơ sở tài chính, khoa học công nghệ sẽ giúp cho việc đào tạo và nghiên cứu trở nên hiệu quả hơn. Các cơ sở đào tạo có thể cập nhật kiến thức và kỹ năng mới để đào tạo cho sinh viên, trong khi các ngân hàng có thể cung cấp thực tiễn và kinh nghiệm cho sinh viên.

Cuối cùng, việc xây dựng bộ tiêu chuẩn về đào tạo số cho ngành ngân hàng sẽ giúp cho việc đào tạo trở nên đồng nhất và hiệu quả hơn. Bộ tiêu chuẩn này sẽ giúp cho các cơ sở đào tạo và các ngân hàng có thể xác định rõ ràng về kiến thức và kỹ năng cần thiết cho từng vị trí công tác.

Thông tin thêm về vấn đề này có thể được tìm thấy tại các nguồn tin cậy.