Công nghệ 4.0 – ‘Xương sống’ của nền sản xuất hiện đại

Trong thời đại hiện nay, công nghệ 4.0 đã trở thành một phần không thể thiếu trong nền sản xuất hiện đại. Công nghệ này giúp tạo ra một hệ sinh thái sản xuất thông minh, linh hoạt và hiệu quả cho nền kinh tế. Tại Quảng Ninh, các doanh nghiệp đã thể hiện sự chủ động đáng kể trong việc thích ứng với môi trường sản xuất hiện đại.

Nhiều doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đã mạnh dạn ứng dụng các giải pháp tự động hóa, robot công nghiệp và hệ thống quản lý sản xuất thông minh. Điều này giúp họ tối ưu hóa quy trình, giảm thiểu lỗi, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Một số nhà máy chế biến than hoặc sản xuất vật liệu xây dựng đã triển khai các dây chuyền tự động hóa cao, giảm sự phụ thuộc vào lao động thủ công và cải thiện điều kiện làm việc.

Ông Nguyễn Hoài Nam, Công ty TNHH Nam Việt, cho biết rằng trong kỷ nguyên Công nghiệp 4.0, người lao động không chỉ cần làm quen mà còn phải chủ động thích nghi để không bị tụt hậu. Sự xuất hiện của các công nghệ như robot, trí tuệ nhân tạo (AI) và tự động hóa đang thay đổi bản chất công việc, loại bỏ một số công việc lặp đi lặp lại nhưng đồng thời tạo ra những vị trí mới đòi hỏi kỹ năng cao hơn.

Để thích ứng, người lao động cần nâng cao trình độ chuyên môn và phát triển các kỹ năng mềm. Khả năng học hỏi liên tục là cực kỳ quan trọng, bởi công nghệ thay đổi nhanh chóng. Các kỹ năng như tư duy phản biện, giải quyết vấn đề, sáng tạo và làm việc nhóm ngày càng được đề cao, vì đây là những điểm mạnh mà máy móc khó có thể thay thế.

Chị Đỗ Thanh Hoa, công nhân bộ phận MAE – Công ty TNHH Yazaki Hải Phòng Việt Nam, cho biết rằng người lao động phải luôn học hỏi, nếu không sẽ bị đào thải. Anh Tô Hải Nam, Xưởng lò hơi – Công ty TNHH KCN Hải Hà Việt Nam, cũng chia sẻ rằng anh luôn chủ động tìm hiểu, nâng cao tay nghề để làm chủ dây chuyền hiện đại.

Thực tế cho thấy, dưới tác động của cách mạng công nghiệp mới, công nhân phải chủ động chuyển đổi tư duy, học tập công nghệ và liên tục đổi mới. Những người lao động trẻ như chị Hoa, anh Nam đang trở thành hình mẫu tiêu biểu, không ngừng thích nghi, sáng tạo và cống hiến trong môi trường sản xuất công nghệ cao.

Ông Phạm Văn Thể, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Quảng Ninh, cho biết rằng các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh cũng chú trọng vào việc nâng cao năng lực cho nguồn nhân lực. Họ nhận thức được rằng công nghệ hiện đại đòi hỏi những kỹ năng mới.

Theo số liệu từ Liên đoàn Lao động tỉnh Quảng Ninh, năm 2024 toàn tỉnh có hơn 4.600 sáng kiến, cải tiến kỹ thuật do công nhân, viên chức, lao động đề xuất và áp dụng, mang lại giá trị làm lợi trên 56 tỷ đồng, phần lớn đến từ lực lượng lao động trực tiếp trong các nhà máy, xí nghiệp.

Trước xu thế toàn cầu hóa và chuyển đổi số, người lao động, đặc biệt là lực lượng trẻ, cần chủ động học tập, trau dồi kỹ năng, nhất là trong lĩnh vực công nghệ. Khi làm chủ được kỹ năng và công nghệ, người công nhân mới thực sự trở thành công dân toàn cầu.

Cách mạng công nghiệp 4.0 đang mở ra cả cơ hội lẫn thách thức. Với tinh thần cầu tiến, chủ động học hỏi và tư duy đổi mới, lực lượng công nhân trẻ trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đang cho thấy khả năng thích ứng mạnh mẽ. Chính họ là lực lượng then chốt giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng, đồng thời khẳng định vai trò trung tâm của người lao động trong kỷ nguyên công nghệ số.

Ở thành phố Hải Phòng, một mô hình sản xuất lúa mới đang được nhân rộng, kết hợp giữa tích tụ đất đai và ứng dụng công nghệ hiện đại. Tại xã Việt Khê, anh Nguyễn Văn Hùng đã tiên phong trong việc thay đổi cách thức sản xuất lúa truyền thống. Thay vì sử dụng phương pháp sản xuất thủ công với “con trâu đi trước, cái cày theo sau”, anh Hùng đã áp dụng máy móc hiện đại như máy cày công suất lớn, máy cấy ngồi lái và thiết bị bay không người lái (drone) để tăng hiệu suất và giảm chi phí.

Anh Hùng chia sẻ về hành trình tích tụ ruộng đất và đưa công nghệ vào sản xuất. Ban đầu, anh gặp khó khăn khi thuyết phục các hộ dân cho mượn đất. Nhưng với sự minh bạch, giữ chữ tín và cam kết không thay đổi mục đích sử dụng đất, anh đã nhận được sự đồng thuận của hàng trăm hộ dân. Hiện tại, anh đã có khu đồng rộng 50 hecta.

Để sản xuất hiệu quả trên quy mô lớn, anh Hùng đã đầu tư hàng tỷ đồng vào hệ thống máy móc, công nghệ hiện đại. Việc này đã giúp giảm chi phí lao động xuống 35-50%, tăng năng suất lên 10-15%. Đặc biệt, anh hoàn toàn chủ động trong sản xuất, không còn lệ thuộc vào nhân công thời vụ.

Mô hình sản xuất của anh Hùng đã khắc phục tình trạng ruộng đất bỏ hoang và định hướng sản phẩm tiệm cận các tiêu chuẩn cao hơn như hữu cơ, phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu. Năm 2025, mô hình của anh nhận được sự hỗ trợ từ Trung tâm Khuyến nông Hải Phòng thông qua dự án “Cánh đồng công nghệ chính xác DTALS trong sản xuất lúa giảm phát thải khí nhà kính, gắn với tăng trưởng xanh”.

Hải Phòng có tiềm năng khổng lồ để nhân rộng các mô hình như của anh Hùng, với tổng diện tích đất nông nghiệp lên tới trên 185.000 hecta. Việc chuyển mạnh từ sản xuất truyền thống sang nông nghiệp thông minh, sinh thái và số hóa trong sản xuất là hướng đi mới cho ngành nông nghiệp của thành phố. Mô hình của anh Nguyễn Văn Hùng là một điểm sáng, mở ra cơ hội cho các nông dân khác trong việc tăng hiệu suất sản xuất và cải thiện kinh tế.

Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII đang là tâm điểm chú ý của dư luận, với Dự thảo Văn kiện thu hút sự quan tâm rộng rãi từ người dân. Là một người dân gắn bó sâu sắc với Hà Nội, tôi hoàn toàn ủng hộ chủ trương thu hút đầu tư để thúc đẩy sự phát triển của Thủ đô. Tuy nhiên, từ thực tiễn và bài học của quá trình phát triển đô thị, tôi tin rằng việc thu hút đầu tư cần được thực hiện một cách chọn lọc và định hướng, nhằm mang lại giá trị bền vững cho Thành phố.

Một mục tiêu quan trọng mà tôi muốn nhấn mạnh trong Dự thảo Văn kiện là việc thu hút các dự án đầu tư không chỉ hướng đến lợi nhuận hay tăng trưởng kinh tế đơn thuần, mà còn tạo ra việc làm chất lượng cao cho người dân, góp phần nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống. Điều này đòi hỏi một chiến lược đầu tư tinh tế, ưu tiên các dự án không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế mà còn đảm bảo an sinh xã hội và phát triển bền vững.

Vấn đề môi trường luôn là mối quan tâm hàng đầu của người dân Thủ đô. Do đó, tôi kêu gọi các dự án đầu tư phải cam kết không gây ô nhiễm môi trường, không làm tổn hại đến không khí, nguồn nước hay cảnh quan vốn đã chịu nhiều áp lực. Việc bảo vệ môi trường không chỉ là trách nhiệm của chính quyền mà còn là nghĩa vụ của tất cả các doanh nghiệp và người dân.

Người dân kỳ vọng các dự án đầu tư phải có khả năng chuyển giao công nghệ tiên tiến. Các nhà đầu tư nước ngoài không chỉ mang máy móc, thiết bị đến, mà còn phải chia sẻ tri thức, kỹ năng, giúp các doanh nghiệp trong nước cùng phát triển, nâng cao năng lực sản xuất và cạnh tranh. Hà Nội không nên chỉ mãi là nơi gia công hay lắp ráp với giá trị gia tăng thấp; thay vào đó, Thủ đô nên trở thành một trung tâm sản xuất với công nghệ hiện đại, có khả năng tự chủ và đổi mới sáng tạo.

Để đạt được mục tiêu này, các ‘ưu đãi xanh’ mà Thành phố có thể dành cho các dự án thân thiện với môi trường, sử dụng năng lượng tái tạo, hoặc áp dụng công nghệ sạch là một hướng đi vô cùng đáng hoan nghênh. Chính sách này sẽ là động lực mạnh mẽ để thu hút những nhà đầu tư có tầm nhìn dài hạn, có trách nhiệm với cộng đồng và môi trường.

Người dân Thủ đô tin rằng, khi đầu tư được chọn lọc một cách thông minh, đặt lợi ích của cộng đồng và sự phát triển bền vững lên hàng đầu, Hà Nội sẽ thực sự phát triển, mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người. Chúng ta kỳ vọng vào một tương lai nơi mà sự phát triển kinh tế được cân bằng với bảo vệ môi trường và an sinh xã hội, để Hà Nội không chỉ là một thành phố hiện đại mà còn là một nơi sống lý tưởng cho các thế hệ mai sau.

Liên quan: Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII: Thúc đẩy phát triển bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.