Nhượng quyền thương hiệu đang nổi lên như một hình thức xuất khẩu trí tuệ mang lại nhiều cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, tại Việt Nam, lĩnh vực này vẫn chưa được quan tâm đúng mức. Gần đây, một số doanh nghiệp Việt đã bắt đầu bước ra thế giới thông qua con đường nhượng quyền thương hiệu.

Trong hội thảo ‘Chiến lược nhượng quyền thương hiệu và mô hình tăng trưởng bền vững’ do Câu lạc bộ doanh nhân 2030 tổ chức tại TP.HCM, hơn 100 lãnh đạo doanh nghiệp đã tìm hiểu cách đưa thương hiệu Việt ra toàn cầu. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc giúp doanh nghiệp Việt mở rộng thị trường và tăng cường vị thế thương hiệu trên trường quốc tế.

Bà Nguyễn Phi Vân, cố vấn cấp cao của Chính phủ về đề án ‘Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia’, chia sẻ về thành công trong việc đàm phán với đối tác Indonesia để nhượng quyền độc quyền một thương hiệu cà phê Việt Nam tại Jakarta. Đáng chú ý, đối tác đã chấp nhận trả phí nhượng quyền lên đến 2 tỷ đồng mà không cần bất kỳ sản phẩm nào được mang sang.

Nhượng quyền thương hiệu không chỉ áp dụng cho lĩnh vực thực phẩm và đồ uống (F&B) hay doanh nghiệp nhỏ, mà có thể áp dụng cho mọi lĩnh vực. Nhiều tập đoàn lớn như P&G, Electrolux, Nestlé, Mango, IKEA… cũng đã sử dụng mô hình này để mở rộng thị trường và tăng cường vị thế thương hiệu.

Thông qua nhượng quyền, giá trị sản phẩm có thể tăng cao gấp 30-70 lần so với nguyên liệu thô. Đây là dòng tiền ổn định, giúp doanh nghiệp định giá cao hơn và bền vững hơn. Các nguồn thu từ nhượng quyền bao gồm phí nhượng quyền ban đầu, phí sử dụng thương hiệu hằng tháng, đóng góp quỹ quảng cáo, phí tuyển dụng và đào tạo, phí sử dụng nền tảng số, lợi nhuận từ cung cấp nguyên vật liệu và hàng hóa…

Chuyên gia Nguyễn Phi Vân khuyến nghị doanh nghiệp muốn nhượng quyền bài bản cần thử nghiệm, hoàn thiện mô hình, đóng gói quy trình và đào tạo. Đồng thời, xây dựng nền tảng hỗ trợ toàn diện về vận hành, marketing, chuỗi cung ứng, tài chính, pháp lý và quản trị số, trước khi mở rộng trong nước rồi ra quốc tế.

Mới đây, Câu lạc bộ Doanh nhân 2030 đã ra mắt chương trình ‘Go Global 2025 – Khai mở vận hội ngàn năm’, nhằm kết nối doanh nghiệp Việt cùng những cơ hội quốc tế chất lượng cao, cập nhật tư duy chiến lược và đổi mới tư duy lãnh đạo. Nhượng quyền là một trong những kiến thức được chú trọng.

Theo dữ liệu từ Tổng cục Thống kê, năm 2024 và nửa đầu 2025, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) chiếm đa số trong tổng giá trị xuất khẩu (70-74%), trong khi khối doanh nghiệp Việt góp chưa tới một nửa. Ông Nguyễn Anh Hùng, tổng giám đốc CBV Group, nhận định nếu doanh nghiệp Việt biết cách phát triển theo chuỗi giá trị thay vì chăm chăm xuất khẩu nguyên liệu thô, cơ hội thành công có thể cao hơn rất nhiều.

‘Đây là thời điểm vàng để các doanh nghiệp nắm bắt thời cơ, nhất là khi Chính phủ ngày càng quan tâm đến lĩnh vực kinh tế tư nhân’, ông Hùng nhấn mạnh. Kinh tế tư nhân đang có tín hiệu tích cực từ làn sóng khởi sự kinh doanh. 6 tháng đầu năm, cả nước có 91.186 doanh nghiệp mới thành lập, phản ánh xu hướng khởi sự kinh doanh đang diễn ra mạnh mẽ trên phạm vi toàn quốc.

Hội chợ Thương mại Việt – Lào (VIETLAO EXPO) là một trong những sự kiện xúc tiến thương mại quan trọng nhất trong năm, được đồng chủ trì tổ chức bởi Bộ Công thương Việt Nam và Bộ Công thương Lào. Sự kiện này đã trở thành một hoạt động thường niên từ năm 2007 và được coi là triển lãm hàng hóa cấp quốc gia, đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy mối quan hệ hợp tác toàn diện giữa chính phủ và nhân dân hai nước.

Tham dự hội chợ năm nay có Bộ trưởng Công thương Lào Malaythong Kommasith; Thứ trưởng Công thương Việt Nam Trương Thanh Hoài, cùng đại diện từ các doanh nghiệp Việt Nam và Lào, cũng như cộng đồng người Việt Nam tại Lào. Bộ trưởng Công thương Lào Malaythong Kommasith đã đánh giá cao sự quan tâm và tham gia tích cực của các doanh nghiệp Việt Nam và Lào trong hội chợ năm nay. Ông cho biết, trong năm 2024, kim ngạch thương mại hai chiều giữa Lào và Việt Nam đã đạt 2,25 tỷ USD, tăng 38,2% so với năm trước. Trong 5 tháng đầu năm 2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai nước đã đạt 1,6 tỷ USD, tăng 100,4% so với cùng kỳ năm 2024.

Thứ trưởng Bộ Công thương Trương Thanh Hoài nhấn mạnh rằng Hội chợ thương mại Việt – Lào là một hoạt động xúc tiến thương mại thường niên quan trọng, được tổ chức bởi Bộ Công thương hai nước. Hội chợ không chỉ là một sự kiện thương mại thông thường mà còn mang ý nghĩa thiết thực, góp phần tăng cường kết nối kinh tế, thúc đẩy đầu tư, thương mại, mở rộng thị trường, và quảng bá sản phẩm thế mạnh của mỗi bên.

Hội chợ VIETLAO EXPO 2025 diễn ra từ ngày 17 đến 21/7 tại Trung tâm Hội nghị và triển lãm quốc tế Lào (Lao-Itecc) ở thủ đô Vientiane, Lào, với quy mô 250 gian hàng tiêu chuẩn. Hội chợ năm nay có sự tham gia của gần 80 doanh nghiệp Việt Nam thuộc các ngành hàng như dược phẩm, thiết bị y tế, nông – lâm – thủy hải sản, thực phẩm chế biến, may mặc, thủ công mỹ nghệ. Đoàn doanh nghiệp Việt Nam tham gia Hội chợ với mục tiêu quảng bá hình ảnh quốc gia và doanh nghiệp Việt Nam, thúc đẩy xuất khẩu, mở rộng mạng lưới tiêu thụ hàng hóa của Việt Nam vào thị trường Lào và khu vực Đông Bắc Thái Lan.

Các doanh nghiệp Việt Nam và Lào tham gia hội chợ cho biết, đây là cơ hội để họ quảng bá và giới thiệu sản phẩm tới cộng đồng người Việt, người Lào và bạn bè quốc tế. Sự kiện này cũng đóng vai trò là cầu nối hiệu quả cho các doanh nghiệp, nhà đầu tư của Việt Nam và Lào gặp gỡ, trao đổi kinh nghiệm, chuyển giao công nghệ, hợp tác đầu tư, liên doanh liên kết. Qua đó, các doanh nghiệp có thể tận dụng cơ hội để mở rộng thị trường và tăng cường mối quan hệ hợp tác kinh doanh.

Với những nỗ lực và kỳ vọng của cả hai nước, Hội chợ Thương mại Việt – Lào năm nay hứa hẹn sẽ là một sự kiện thành công, góp phần thúc đẩy quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại giữa Việt Nam và Lào lên một tầm cao mới.

Trong bối cảnh thị trường ngày càng cạnh tranh, các doanh nghiệp Việt Nam đang tìm kiếm lối đi để tạo ra giá trị và giành thị phần một cách bền vững. Cuộc chiến giảm giá dường như đã trở thành một vòng luẩn quẩn, dẫn đến hệ lụy về chất lượng và lợi nhuận. Việc cạnh tranh bằng giá không còn là lựa chọn khôn ngoan; thay vào đó, doanh nghiệp cần tập trung vào chiến thắng bằng giá trị.

Một chiến lược đang nổi lên như một lời giải cho bài toán giá trị là khai thác tài sản trí tuệ (IP) thông qua hình thức cấp phép – licensing. Thay vì chỉ cắt giảm giá, doanh nghiệp có thể đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D), mở rộng kênh phân phối, hoặc nâng tầm dịch vụ hậu mãi. Tuy nhiên, licensing đang trở thành một hướng đi vừa hiệu quả nhanh, vừa tạo ra giá trị cảm xúc khó sao chép.

Cấp phép bản quyền đã trở thành một công cụ cạnh tranh dài hạn cho nhiều doanh nghiệp. Khi kết hợp sản phẩm quen thuộc với IP nổi tiếng, doanh nghiệp có thể tạo ra sự khác biệt rõ rệt và gia tăng sức ảnh hưởng cho thương hiệu. Ví dụ, trong đợt siêu sale 6/6 trên Shopee, nhiều thương hiệu như UGREEN, Thiên Long, và PNJ đã chọn cách tiếp cận mới bằng cách giới thiệu sản phẩm gắn với IP nổi tiếng.

POP MART là hình mẫu lý tưởng cho mô hình kinh doanh dựa hoàn toàn vào IP. Với loạt đồ chơi ‘blind box’ từ các IP nổi tiếng, doanh thu năm 2024 của hãng đã vượt 13 tỷ RMB (~1,8 tỷ USD). 100% nguồn thu của POP MART đến từ sản phẩm có IP, giúp họ trở thành hiện tượng toàn cầu.

Theo Licensing International 2024, sản phẩm có bản quyền chiếm 34% doanh thu ngành đồ chơi. Trong ngành hàng tiêu dùng, sản phẩm có IP cũng có giá bán trung bình cao hơn 22%. Đây là lý do ngày càng nhiều thương hiệu chọn licensing làm chiến lược cạnh tranh dài hạn.

Mô hình ‘Win-Win-Win’ của cấp phép bản quyền được xem là chiến lược ưu việt nhờ tạo ra giá trị cộng hưởng. Chủ sở hữu IP tăng doanh thu và thương hiệu lan tỏa; doanh nghiệp được cấp phép có sản phẩm độc đáo và dễ tiếp cận thị trường; còn người tiêu dùng được trải nghiệm sản phẩm gắn với IP yêu thích.

Với chủ sở hữu IP, licensing là chiến lược ‘hai trong một’: vừa tạo doanh thu từ phí bản quyền, vừa lan tỏa hình ảnh thương hiệu. Tuy nhiên, việc lựa chọn đối tác kỹ lưỡng và kiểm soát chất lượng là yếu tố sống còn.

Câu chuyện của Wolfoo tại Việt Nam là minh chứng rõ nét cho chiến lược cấp phép bài bản. Việc hợp tác với các đối tác uy tín giúp Wolfoo kiểm soát được chất lượng, bảo vệ thương hiệu, và mở rộng độ phủ khắp các ngành hàng.

Về phía doanh nghiệp được cấp phép, licensing mang lại lợi thế lớn trong kinh doanh, nhờ khai thác trực tiếp uy tín, nhận diện thương hiệu cùng cộng đồng người hâm mộ trung thành của IP. Tuy nhiên, doanh nghiệp phải trả phí bảo đảm tối thiểu, phí bản quyền theo sản phẩm, và chấp nhận kiểm duyệt thiết kế và cam kết chất lượng.

Bộ sưu tập ‘social stationary’ của TALK! hợp tác cùng IP Thỏ Bảy Màu đã đạt hơn 2.000 đơn hàng chỉ sau 12 tiếng mở bán. Bài học rõ ràng là thay vì mất nhiều năm xây dựng thương hiệu từ con số 0, doanh nghiệp có thể tận dụng niềm tin sẵn có từ cộng đồng người hâm mộ của IP để tạo sức bật nhanh chóng.

Hai kinh nghiệm này cho thấy, khi được thực hiện một cách đúng đắn, việc mua bản quyền cấp phép là cách để tạo ra một lợi thế cạnh tranh bền vững và khó sao chép.

Ở trung tâm mô hình licensing, người tiêu dùng hưởng lợi nhiều nhất khi việc mua sắm trở thành trải nghiệm cảm xúc. Họ được sở hữu món đồ mang hình ảnh thế giới yêu thích, thể hiện cá tính và niềm tự hào.

Thay đổi câu hỏi để thay đổi cuộc chơi là bước chuyển quan trọng. Thay vì hỏi ‘Làm thế nào để sản phẩm rẻ hơn?’, hãy bắt đầu với câu hỏi ‘Làm thế nào để tạo ra nhiều giá trị hơn cho khách hàng?’. Đây cũng là cách biến sức sáng tạo và di sản văn hóa Việt thành tài sản kinh tế đáng tự hào.

Trong bối cảnh kinh tế số toàn cầu đang phát triển mạnh mẽ, chuyển đổi số và thương mại điện tử đã trở thành động lực then chốt giúp Việt Nam hội nhập, nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng thị trường xuất khẩu. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 645/QĐ-TTg về Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2021-2025, trong đó thương mại điện tử được xác định là lĩnh vực tiên phong ứng dụng công nghệ số để hiện đại hóa hệ thống sản xuất, mô hình phân phối, nâng cao hiệu quả kinh doanh và tạo đà tăng trưởng bền vững cho xuất khẩu.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, việc hình thành và phát triển một hệ sinh thái thương mại điện tử đồng bộ từ trong nước ra thị trường nước ngoài là không thể thiếu. Hệ sinh thái này cần sự tham gia của nhiều bên, bao gồm cơ quan quản lý, doanh nghiệp cung cấp giải pháp công nghệ, đơn vị sản xuất xuất khẩu, các đơn vị logistics và tài chính, người tiêu dùng, và các tổ chức đào tạo. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên sẽ giúp tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự phát triển của thương mại điện tử.

Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) đang tích cực triển khai nhiều chương trình hành động cụ thể để thúc đẩy hệ sinh thái thương mại điện tử bền vững tại Việt Nam. Các trọng tâm chính bao gồm hoàn thiện thể chế và xây dựng chính sách để tạo môi trường pháp lý thuận lợi, nâng cao năng lực cho doanh nghiệp và cộng đồng bằng các chương trình đào tạo và hỗ trợ SME, phát triển hạ tầng và công nghệ với các giải pháp thanh toán không tiền mặt, logistics thông minh và AI.

Thời gian tới, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số sẽ tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động thiết thực nhằm tạo môi trường thuận lợi hơn nữa cho sự phát triển của thương mại điện tử. Một trong những sự kiện nổi bật là Diễn đàn Ứng dụng Thương mại điện tử và Công nghệ số Việt Nam năm 2025, diễn ra từ ngày 4-6/9 tới tại TP. Hồ Chí Minh. Diễn đàn này được kỳ vọng sẽ là cầu nối quan trọng, tập hợp các chuyên gia, nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp thương mại điện tử, công nghệ số từ nhiều quốc gia để chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và định hướng các giải pháp đột phá cho sự phát triển của thương mại điện tử và kinh tế số Việt Nam.

Diễn đàn sẽ tập trung vào 4 lĩnh vực chính bao gồm thương mại điện tử, thương mại điện tử xuyên biên giới, vận hành thương mại điện tử, logistics, giải pháp công nghệ số cho doanh nghiệp, và giải pháp tài chính số. Đặc biệt, diễn đàn sẽ tạo điều kiện để doanh nghiệp Việt giao thương trực tiếp với các đối tác tiềm năng trong lĩnh vực thương mại điện tử xuyên biên giới, logistics và chuyển giao công nghệ số.

Sự hiện diện của đông đảo nhà mua hàng và nhà đầu tư quốc tế hứa hẹn mở ra cơ hội lớn để doanh nghiệp Việt mở rộng thị trường xuất khẩu và tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Các chuyên gia thương mại cho rằng Diễn đàn Ứng dụng thương mại điện tử và Công nghệ số 2025 sẽ là cơ hội thiết thực để các doanh nghiệp nắm bắt xu hướng, kết nối và tìm kiếm giải pháp phát triển trong kỷ nguyên số.

Sự kiện này không chỉ là nơi cập nhật công nghệ mà còn là diễn đàn quan trọng để doanh nghiệp kết nối hợp tác kinh doanh, phát triển giải pháp cũng như là cơ hội cho các doanh nghiệp công nghệ trong nước gọi vốn đầu tư từ các quỹ đầu tư nước ngoài.