Đề xuất thay đổi cách thu thuế trên giao dịch bán chứng khoán từ 0,1% trên mọi giao dịch sang thu 20% trên lợi nhuận ròng thực nhận đang gây ra nhiều tranh cãi trong cộng đồng đầu tư. Tuy nhiên, việc hướng tới một cơ chế thuế mới là một bước tiến cần thiết cho sự phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Cách tính thuế hiện hành có ưu điểm là đơn giản, dễ dàng thực hiện, nhưng nó cũng dẫn đến những nghịch lý. Một trong những điểm bất hợp lý là nhà đầu tư bán cắt lỗ vẫn phải nộp thuế. Điều này đi ngược lại nguyên tắc cơ bản của thuế thu nhập, vốn chỉ đánh thuế khi có lợi tức thực tế. Việc chuyển đổi sang đánh thuế trên lợi nhuận thực tế là một sự sửa chữa cần thiết, giúp đảm bảo tính công bằng và phản ánh đúng bản chất của hoạt động đầu tư vốn đầy rủi ro.

Tuy nhiên, mức thuế suất 20% dự kiến đang là một điểm nóng trong cuộc tranh luận. Mức thuế này có thể cao đối với một số nhà đầu tư, đặc biệt là những người có lợi nhuận thấp hoặc phải đối mặt với nhiều rủi ro. Do đó, cần có một cuộc thảo luận và phân tích sâu rộng về mức thuế suất này, so sánh với các mức thuế của các loại hình đầu tư khác và tính cạnh tranh trong khu vực.

Thị trường chứng khoán Việt Nam càng hấp dẫn với nhà đầu tư cá nhân, thì cũng càng hấp dẫn với nhà đầu tư nước ngoài, tăng sức cạnh tranh trong khu vực và trên thế giới. Để thực hiện chính sách này một cách hiệu quả, cần có một lộ trình áp dụng từ từ, hoặc một biểu thuế lũy tiến linh hoạt hơn. Điều quan trọng là duy trì một cuộc đối thoại sâu rộng và thực chất với các thành viên thị trường, nhằm đảm bảo rằng chính sách thuế mới không chỉ công bằng mà còn hỗ trợ sự phát triển bền vững của thị trường chứng khoán.

Cuối cùng, việc đánh thuế trên lợi nhuận ròng thực nhận không chỉ là về việc tăng thu ngân sách, mà còn là về việc tạo ra một môi trường đầu tư lành mạnh và công bằng. Với sự tham gia và đóng góp của tất cả các bên liên quan, thị trường chứng khoán Việt Nam có thể đạt được sự phát triển bền vững và trở thành một điểm đến hấp dẫn cho cả nhà đầu tư trong nước và quốc tế.

Bộ Tài chính đang đề xuất việc rút ngắn biểu thuế lũy tiến tính thuế thu nhập cá nhân từ 7 xuống còn 5 bậc, với khoảng cách thu nhập được nới rộng. Điều này nhằm mục đích đơn giản hóa biểu thuế và tạo thuận lợi cho người nộp thuế.

Hiện nay, biểu thuế lũy tiến gồm 7 bậc, với thuế suất từ 5% đến 35%. Tuy nhiên, biểu thuế hiện hành được đánh giá là có quá nhiều bậc và dồn vào các bước thu nhập đầu, gây bất lợi cho người nộp thuế.

Tại dự thảo Luật Thuế Thu nhập cá nhân (thay thế), Bộ Tài chính đã đưa ra hai phương án sửa đổi biểu thuế. Cả hai phương án đều giảm số bậc thuế và nới rộng khoảng cách thu nhập. Mức thuế tối thiểu 5% sẽ áp dụng cho thu nhập tính thuế trong tháng là 10 triệu đồng. Mức thuế tối đa là 35%, với thu nhập tính thuế trên 80 triệu đồng (phương án 1) và 100 triệu đồng trở lên (phương án 2).

Theo Bộ Tài chính, việc giảm số bậc thuế sẽ giúp đơn giản hóa quản lý, thu thuế, tạo thuận lợi cho kê khai và phù hợp với xu hướng cải cách thuế trên thế giới. Cả hai phương án đều đáp ứng được mục tiêu giảm bậc và điều chỉnh thu nhập tính thuế ở từng bậc.

Khi so sánh hai phương án, Bộ Tài chính cho biết mức độ ảnh hưởng của hai phương án là khác nhau. Phương án 1 giảm thuế cho thu nhập trên 10 triệu đồng, phương án 2 giảm nhiều hơn cho thu nhập trên 50 triệu đồng.

Ví dụ, cá nhân có thu nhập tính thuế 10 triệu đồng một tháng sẽ được giảm 250.000 đồng nếu áp dụng phương án 1. Tương tự, thu nhập 30 triệu được giảm 850.000 đồng, thu nhập 40 triệu đồng là 750.000 đồng và trên 80 triệu khoảng 650.000 đồng.

Về thuế suất, nhiều nước đã áp dụng biểu thuế lũy tiến nhiều bậc. Xu hướng chung là đơn giản biểu thuế thông qua giảm số bậc lũy tiến. Mức thuế suất cao nhất ở một số quốc gia cũng điều chỉnh tăng lên.

Hiện, các nước châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc áp dụng mức thuế suất cao nhất 45%. Một số nước châu Âu, Bắc Mỹ và châu Úc áp dụng 5-6 bậc thuế. Riêng Mỹ có 7 bậc thuế.

Việc điều chỉnh biểu thuế này được kỳ vọng sẽ giúp tạo thuận lợi cho người nộp thuế và phù hợp với xu hướng cải cách thuế trên thế giới.

Bộ Tài chính đề xuất áp dụng hai phương pháp tính thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản. Mục đích của việc này là đảm bảo công bằng và minh bạch trong việc tính thuế, đồng thời tăng cường quản lý thuế đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản.

Theo dự thảo, phương pháp đầu tiên sẽ được áp dụng khi người bán có thể xác định rõ giá mua và các chi phí liên quan đến bất động sản chuyển nhượng. Trong trường hợp này, cơ quan thuế sẽ áp dụng thuế suất 20% trên phần thu nhập chịu thuế, được xác định bằng giá bán trừ đi giá mua và các khoản chi phí hợp lý liên quan. Điều này có nghĩa là người bán chỉ phải trả thuế trên phần lợi nhuận thực tế thu được từ giao dịch.

Phương pháp thứ hai sẽ được áp dụng khi không xác định được giá mua và các khoản chi phí liên quan. Lúc này, thuế TNCN sẽ được tính trực tiếp trên giá chuyển nhượng, dựa trên biểu thuế suất lũy tiến theo thời gian nắm giữ tài sản. Ví dụ, nếu bất động sản được chuyển nhượng sau thời gian nắm giữ dưới 2 năm, mức thuế suất đề xuất là 10%. Nếu thời gian nắm giữ từ 2 năm đến dưới 5 năm, mức thuế là 6%. Trường hợp nắm giữ từ 5 năm đến dưới 10 năm, mức thuế áp dụng là 4%. Điều này khuyến khích người bán giữ bất động sản trong thời gian dài hơn để giảm thuế phải nộp.

Đặc biệt, đối với các trường hợp bất động sản có nguồn gốc từ thừa kế, thời gian nắm giữ sẽ không được tính để áp dụng biểu thuế lũy tiến. Khi cá nhân nhận thừa kế và thực hiện chuyển nhượng tài sản, thuế TNCN vẫn được tính theo thuế suất 2%, tương tự quy định hiện hành. Điều này đảm bảo sự công bằng và không phân biệt đối xử với các trường hợp thừa kế.

Thời gian nắm giữ được xác định kể từ thời điểm cá nhân có quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng đối với bất động sản cho đến lúc chuyển nhượng. Điểm mốc được tính từ thời điểm luật thuế mới có hiệu lực thi hành. Điều này giúp tránh những tranh cãi về việc xác định thời gian nắm giữ.

Cơ quan soạn thảo cho rằng, việc áp dụng thuế thu nhập cá nhân đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản dựa trên thu nhập thực tế phản ánh đúng bản chất kinh tế của giao dịch. Điều này cũng tương đương với cách đánh thuế thu nhập doanh nghiệp hiện nay. Tuy nhiên, để triển khai hiệu quả phương pháp này, cần có hệ thống dữ liệu đầy đủ về lịch sử giao dịch bất động sản nhằm xác định chính xác giá vốn, kèm theo các điều kiện về hóa đơn, chứng từ chứng minh chi phí được khấu trừ. Đồng thời, việc thực hiện phải đồng bộ với chính sách liên quan đến đất đai, nhà ở và dựa trên nền tảng công nghệ thông tin đủ mạnh trong việc quản lý đăng ký và chuyển nhượng bất động sản.

Ngày 21-7, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick đã lên tiếng khẳng định rằng Washington vẫn sẽ áp thuế quan cơ bản 10% đối với nhiều quốc gia. Phát biểu trên chương trình Face the Nation của Đài CBS, ông Lutnick nhấn mạnh rằng các quốc gia nhỏ, bao gồm nhiều nước ở Mỹ Latin, Caribe và châu Phi, sẽ phải chịu mức thuế này. Về các nền kinh tế lớn hơn, ông cho rằng họ sẽ cần mở cửa thị trường hoặc trả mức thuế công bằng cho Mỹ.

Ông Lutnick cũng thông báo rằng ngày 1-8 là hạn chót để các nước đàm phán nếu muốn có mức thuế ưu đãi hơn. Bộ trưởng Thương mại Mỹ xác nhận mức thuế 10% chắc chắn sẽ được duy trì, và nhiều nước có thể sẽ phải trả mức cao hơn. Tổng thống Trump đã gửi thư đến hàng chục quốc gia, ấn định mức thuế mới có hiệu lực từ ngày 1-8. Cho đến nay, chỉ có Indonesia đạt được thỏa thuận sơ bộ, nhưng nội dung cụ thể vẫn chưa được công bố.

Một phân tích gần đây của trung tâm nghiên cứu chính sách Yale Budget Lab chỉ ra rằng mức thuế trung bình hiện tại mà người dân Mỹ phải gánh đã đạt mức cao nhất kể từ năm 1910, tương đương khoảng 2.800 USD/năm cho mỗi hộ gia đình. Kết quả thăm dò của Đài CBS cũng cho thấy 60% người được hỏi phản đối thuế quan và 61% cho rằng chính quyền đang đặt quá nhiều trọng tâm vào chính sách thuế.

Trước những phản đối này, ông Lutnick tỏ ra không mấy bận tâm và tin rằng người dân sẽ ủng hộ các thỏa thuận mà ông và Tổng thống Trump đang thực hiện. Ông cũng gạt bỏ lo ngại rằng thuế quan sẽ khiến giá cả tăng cao. Tuy nhiên, báo cáo chỉ số giá tiêu dùng gần đây cho thấy lạm phát tại Mỹ đang tăng dần trong các nhóm hàng hóa chịu ảnh hưởng trực tiếp từ thuế.

Trước đó, Tổng thống Trump đã gợi ý về khả năng tăng mức thuế lên 15% hoặc 20%. Tuy nhiên, ông Lutnick khẳng định rằng mức thuế cơ bản 10% sẽ được duy trì. Đối với các quốc gia muốn có mức thuế ưu đãi hơn, họ sẽ cần phải đàm phán với Mỹ trước ngày 1-8.

Cuối cùng, Bộ trưởng Thương mại Mỹ cho rằng các quốc gia cần phải mở cửa thị trường và trả mức thuế công bằng cho Mỹ. Ông Lutnick cũng xác nhận rằng Mỹ sẽ tiếp tục duy trì áp thuế quan đối với nhiều quốc gia, và người dân sẽ ủng hộ các thỏa thuận thương mại mà chính quyền đang thực hiện. Các thông tin chi tiết về chính sách thuế quan của Mỹ có thể được tìm thấy trên trang web của Đài CBS.

Người dân Mỹ đang chờ đợi những diễn biến tiếp theo về chính sách thuế quan của chính quyền Tổng thống Trump. Trong khi đó, các quốc gia đang phải đối mặt với áp lực về mức thuế quan mà họ sẽ phải chịu khi xuất khẩu hàng hóa sang Mỹ.

Chính phủ vừa ban hành Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt số 66/2025/QH15, có hiệu lực từ ngày 01/01/2026. Đây là nỗ lực của Quốc hội khóa XV trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật thuế, nhằm khắc phục các vướng mắc, bất cập và chồng chéo trong Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt trước đây, đồng thời bảo đảm tính thống nhất và đồng bộ với các quy định pháp luật liên quan.

Law này được thông qua tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, với mục tiêu điều chỉnh và hoàn thiện chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt, đảm bảo phù hợp với tình hình thực tiễn và yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội. Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt năm 2025 đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc điều tiết tiêu dùng các mặt hàng có hại cho sức khỏe, bảo vệ cộng đồng, như giảm thiểu việc hút thuốc, uống bia rượu, tiêu thụ đường… Bên cạnh đó, luật cũng tăng cường chống buôn lậu, hàng giả, hàng nhái; khuyến khích phát triển các ngành nghề xanh – sạch, bảo vệ môi trường, tăng thu ngân sách nhà nước và thúc đẩy cải cách quản lý thuế theo hướng đơn giản, rõ ràng, công khai.

Một trong những điểm nổi bật của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt năm 2025 là biểu thuế tiêu thụ đặc biệt được áp dụng từ ngày 01/01/2026 đối với hàng hóa, dịch vụ đã được quy định cụ thể. Theo đó, đối với mặt hàng thuốc lá, mức thuế suất thuế tỷ lệ phần trăm giữ nguyên ở mức 75% và bổ sung mức thuế tuyệt đối theo lộ trình 5 năm từ 2027-2031. Đối với rượu, bia, thuế suất thuế tỷ lệ phần trăm sẽ tăng theo lộ trình 5%/năm trong 5 năm từ 2027-2031. Riêng đối với nước giải khát theo Tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) có hàm lượng đường trên 5g/100ml, sẽ áp dụng mức thuế suất 8% từ năm 2027 và 10% từ năm 2028.

Biểu thuế tiêu thụ đặc biệt chi tiết theo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt số 66/2025/QH15 như sau:

• Thuốc lá: 75% (bổ sung mức thuế tuyệt đối theo lộ trình).
• Rượu, bia: Tăng thuế suất 5%/năm trong 5 năm từ 2027-2031.
• Nước giải khát có hàm lượng đường trên 5g/100ml: 8% (từ 2027) và 10% (từ 2028).
• Xe ô tô: Phân loại theo dung tích xi lanh và loại xe.
• Các mặt hàng khác: Như máy bay, trực thăng, tàu lượn, du thuyền, xăng các loại, điều hòa nhiệt độ, bài lá, vàng mã, hàng mã…

Lật sang vấn đề dịch vụ, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt năm 2025 cũng quy định rõ các mức thuế suất đối với các hoạt động kinh doanh như kinh doanh vũ trường, mát-xa, ka-ra-ô-kê, ca-si-nô, trò chơi điện tử có thưởng, đặt cược, gôn, xổ số. Các quy định này nhằm mục đích điều tiết và quản lý các hoạt động kinh doanh dịch vụ, đồng thời tăng thu ngân sách nhà nước.

Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt số 66/2025/QH15 có hiệu lực từ ngày 01/01/2026, thay thế các quy định trước đó và sẽ có tác động trực tiếp đến sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng của xã hội. Do đó, các tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp cần nghiên cứu kỹ lưỡng và chuẩn bị tốt cho việc thực thi luật, đảm bảo sự chuyển đổi thông suốt và tuân thủ các quy định pháp luật.