Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) Lê Hoàng Châu gần đây đã lên tiếng về việc Nhà nước thu được nhiều thuế từ đất, điều mà ông cho là vừa mừng vừa lo. Phát biểu tại hội thảo ‘Giá đất, thuế đất… thế nào cho hợp lý?’ do Báo Thanh Niên tổ chức vào sáng ngày 22.7 tại TP.HCM, ông Châu cho rằng với chỉ 9 dự án, TP.HCM đã thu ngân sách được 65.000 tỉ đồng tiền sử dụng đất. Đây là con số đáng mừng vì ngân sách có thêm nguồn thu bổ sung lớn, nhưng đồng thời cũng đáng lo là liệu có hợp lý hay không?

Theo ông Châu, giá đất là chi phí đầu vào của nền kinh tế và muốn kéo giảm giá nhà có nhiều giải pháp, trong đó về phía nhà nước cần xác định nguồn thu từ đất đai là hợp lý. Ông dẫn chứng trường hợp của gia đình ông Nguyễn An (Hóc Môn, TP.HCM) có ngôi nhà cấp 4 xây năm 2005 với diện tích khoảng 75m2 trên đất được ông bà nội để lại. Tuy nhiên, đến cuối năm 2024, gia đình quyết định xin giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và được đo vẽ lại diện tích phần đất trên là 208m2. Với bảng giá đất theo quy định là hơn 11 triệu đồng/m2, gia đình phải đóng gần 1,7 tỉ đồng tiền thuế sử dụng đất, điều này rõ ràng nằm ngoài khả năng tài chính của gia đình.

Một trường hợp khác mà ông Châu nêu lên là doanh nghiệp thuê kho diện tích 11.000m2 tại quận 4 (cũ) năm 2022, giá đất 300.000 đồng/m2 và tiền thuê trả hàng năm là 3,3 tỉ đồng. Tuy nhiên, đến năm 2023, TP điều chỉnh hệ số, doanh nghiệp phải trả tiền thuê lên 7,7 tỉ đồng/năm. Và sang tháng 1.2025, giá đất tăng cao và tiền thuê đất doanh nghiệp phải trả lên hơn 21 tỉ đồng, cao hơn 3 lần so với năm 2023 và cao gấp 7 lần so với năm 2022. Những ví dụ trên cho thấy giá đất tăng, nghĩa vụ tài chính tăng đang dẫn đến rất nhiều bất cập trên thị trường với cả doanh nghiệp, người dân và nền kinh tế.

Ông Lê Hoàng Châu cũng đặt vấn đề về khoản thu bổ sung với hàng loạt doanh nghiệp do chậm định giá đất. Ông cho rằng Chính phủ quy định thu bổ sung là đúng luật Đất đai nhưng đề xuất thu 3,6% của Bộ Tài chính là không hợp lý. Thay vào đó, ông đề nghị chỉ thu bổ sung 0,5% hoặc bỏ hoàn toàn khoản thu này khi sửa luật Đất đai. HoREA cũng đề xuất thay vì thu 5,4% hay 3,6% thì Bộ Tài chính trình Chính phủ chỉ thu bổ sung 0,5%. Quy định này của luật Đất đai không phù hợp với luật Ban hành văn bản quy định pháp luật là chỉ áp dụng hồi tố với nghĩa vụ pháp lý nhẹ hơn, còn quy định nặng hơn không được áp dụng trước đó.