Sở Xây dựng Hà Nội vừa đề xuất hàng loạt giải pháp để hạn chế và tiến tới cấm xe máy chạy bằng xăng, diesel trên địa bàn thành phố. Mới đây, Sở Xây dựng đã hoàn thành dự thảo Nghị quyết về chuyển đổi phương tiện xanh và phát triển hệ thống trạm sạc, trong đó đề xuất các biện pháp cụ thể nhằm giảm thiểu ô nhiễm không khí.

Theo đó, thành phố sẽ tiến hành thí điểm hạn chế xe máy chạy xăng từ ngày 1/1/2026 đến 30/6/2026. Sau giai đoạn thí điểm, Hà Nội sẽ cấm xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong Vành đai 1 từ ngày 1/7/2026 và trong Vành đai 2 từ ngày 1/1/2028. Về lâu dài, thành phố sẽ hạn chế ô tô cá nhân dùng xăng/diesel trong Vành đai 2 từ ngày 1/1/2028 và mở rộng ra Vành đai 3 từ ngày 1/1/2030.

Đến giai đoạn từ năm 2035 đến 2050, thành phố sẽ tiếp tục hạn chế xe cơ giới không phải là phương tiện xanh theo từng cấp độ. Bên cạnh đó, để khuyến khích người dân chuyển đổi sang phương tiện xanh, Hà Nội cũng đề xuất hỗ trợ trực tiếp cho người dân. Cụ thể, người dân có xe máy chạy xăng hoặc diesel đăng ký trước thời điểm nghị quyết có hiệu lực sẽ nhận được hỗ trợ 3 triệu đồng/xe đối với cá nhân, 4 triệu đồng/xe đối với hộ cận nghèo và 5 triệu đồng/xe đối với hộ nghèo.

Ngoài ra, thành phố cũng sẽ hỗ trợ vay vốn ưu đãi với lãi suất từ 3-5%/năm và miễn 100% lệ phí trước bạ và lệ phí đăng ký biển số đối với phương tiện giao thông xanh. Điều này nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân trong việc chuyển đổi sang các phương tiện thân thiện với môi trường.

UBND thành phố cũng yêu cầu các chủ đầu tư phải bố trí tối thiểu 10% chỗ đỗ xe tại công trình hiện hữu có trụ sạc trước cuối năm 2026 và tối thiểu 30% chỗ đỗ tại dự án mới phải có trụ sạc. Việc này nhằm đảm bảo hạ tầng hỗ trợ cho phương tiện xanh.

Theo số liệu thống kê mới nhất, 56,1% ô nhiễm không khí tại Hà Nội đến từ khoảng 7 triệu xe máy chưa được kiểm soát khí thải và 800.000 ô tô chạy bằng xăng dầu. Riêng trong khu vực Vành đai 1, số lượng xe máy lên tới 450.000 và dân số trong khu vực này khoảng 600.000. Việc hạn chế và cấm xe máy, ô tô chạy xăng sẽ giúp giảm thiểu ô nhiễm không khí, cải thiện chất lượng môi trường sống cho người dân.

Chính sách cấm dần xe máy chạy xăng tại Hà Nội và các thành phố lớn khác đang đối mặt với thách thức lớn về sự đồng thuận của người dân. Việc chuyển đổi sang phương tiện xanh không chỉ là bài toán kỹ thuật, công nghệ hay tài chính, mà còn là bài toán xã hội đòi hỏi sự chuẩn bị bài bản, minh bạch và đồng hành giữa chính quyền, doanh nghiệp và người dân.

Từ năm 2017, Hà Nội đã thông qua Đề án hạn chế xe máy đến năm 2030, nhưng tiến độ triển khai còn chậm. Sự thiếu quyết liệt trong thời gian qua đã dẫn đến việc khi chỉ thị 20 ra đời, với thời hạn gấp rút 12 tháng, đã gây ra nhiều lo ngại về tính khả thi. Người dân lo lắng về việc thiếu hạ tầng giao thông công cộng, trạm sạc xe điện và chi phí cao của xe điện.

Do đó, chính sách tốt đến đâu nhưng nếu không có sự tham gia và đồng thuận của người dân cũng sẽ rất khó để tìm thấy sự thành công. Hà Nội cần học hỏi từ các thành phố khác trên thế giới như London, Amsterdam và Thâm Quyến, nơi đã biến chính sách xanh thành câu chuyện của dân chúng.

Để triển khai chính sách thành công, Hà Nội cần tập trung vào việc xây dựng hạ tầng, hỗ trợ tài chính thiết thực và truyền thông để khiến người dân thấy mình là nhân vật chính trong hành trình chuyển đổi xanh. Việc này sẽ giúp người dân hiểu rõ về lợi ích của việc chuyển đổi sang phương tiện xanh và sẵn sàng tham gia vào quá trình này.