Thị trường lao động Việt Nam hiện đang đối mặt với một nghịch lý đáng chú ý: hàng ngàn người lao động bị sa thải trong khi nhiều doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn khi tuyển dụng nhân sự. Báo cáo quý 2/2025 của Vieclam24h đã chỉ ra rằng có gần 3.000 người tham gia khảo sát đã phản ánh một bức tranh toàn diện về tình trạng tâm lý của người lao động và sự gián đoạn kết nối giữa cung và cầu lao động trên thị trường.
Trong nửa đầu năm 2025, các ngành công nghệ và bán lẻ trên toàn cầu đã chứng kiến sự cắt giảm lao động đáng kể, với 72.000 lao động trong ngành công nghệ và hơn 64.000 việc làm trong ngành bán lẻ bị mất đi. Tại Việt Nam, hơn 2.500 nhân sự trong ngành ngân hàng đã bị tinh giản và nhiều khu công nghiệp cũng báo cáo về việc cắt giảm quy mô lớn trong các ngành như dệt may, da giày và điện tử. Xu hướng cắt giảm lao động (layoff) đang trở thành một chiến lược dài hạn của nhiều doanh nghiệp, không chỉ còn giới hạn trong các đợt khủng hoảng ngắn hạn.
Nghịch lý này đã dẫn đến một tình trạng tâm lý bất ổn trong người lao động, gây ra sự đứt gãy mối liên kết giữa người lao động và doanh nghiệp. Theo báo cáo, gần 43,3% người lao động cho biết họ đang phải gánh thêm công việc, trong khi 42,8% lo sợ sẽ là người tiếp theo bị sa thải. Một con số đáng chú ý khác là gần 30% người lao động đã mất niềm tin vào tổ chức và 27,3% cảm thấy giảm động lực làm việc.
Báo cáo cũng chỉ ra rằng 77,4% doanh nghiệp được khảo sát cho biết tình hình tuyển dụng đang gặp khó khăn hơn so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, nhóm nhân viên chính thức và thực thi gặp khó khăn nhất với 84,7%, tiếp theo là nhóm chuyên viên, cấp trung và trưởng nhóm với 66,1%. Trong khi đó, 72,7% người lao động mất việc đã quay lại tìm việc nhưng chỉ 24,7% tìm được công việc phù hợp trong thời gian ngắn.
Một điểm đáng chú ý khác là lao động lớn tuổi và lao động phổ thông đang chịu thiệt thòi nặng nề. Nhóm tuổi từ 45-54 tuổi là đối tượng bị cắt giảm nhiều nhất với tỷ lệ 9,5%, nhưng chỉ có 4,1% được giữ lại. Nhóm trên 55 tuổi gần như không còn hiện diện trong lực lượng lao động được giữ lại. Trong khi đó, lực lượng lao động trẻ cũng thiếu cơ hội để gia nhập thị trường, với chỉ 23,4% doanh nghiệp có kế hoạch tuyển dụng sinh viên mới tốt nghiệp hoặc thực tập sinh.
Nguyên nhân của sự lệch pha giữa kỳ vọng của người lao động và doanh nghiệp đang khiến cung và cầu lao động ngày càng khó gặp nhau. Người lao động đang tìm kiếm sự ổn định và các điều kiện làm việc tốt hơn, trong khi doanh nghiệp lại ưu tiên các biện pháp như tăng kênh tuyển dụng và truyền thông thương hiệu nhà tuyển dụng.
Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ ra một số tín hiệu tích cực từ cả người lao động và doanh nghiệp Việt. Thị trường đang hồi phục chậm và mang tính chọn lọc, nhưng 56,2% doanh nghiệp cho biết sẽ mở rộng quy mô nhân sự trong 6 tháng tới. Người lao động Việt Nam cũng thể hiện tinh thần tích cực và khả năng thích nghi nổi bật so với xu hướng chung trên thế giới.
Để thu hẹp khoảng cách giữa người lao động và doanh nghiệp, cả hai phía cần chủ động thay đổi. Khi có sự lắng nghe và điều chỉnh từ cả hai bên, cung và cầu lao động mới có thể vận hành như một thể thống nhất thay vì tiếp tục đứng ở hai đầu không gặp nhau.
