Các nhà nghiên cứu đã đạt được một bước tiến quan trọng trong việc hiểu về sự hình thành và thay đổi của các dòng sông trên toàn cầu. Theo nghiên cứu mới, các con sông có xu hướng hình thành nhiều nhánh nếu tốc độ xói mòn bờ sông nhanh hơn tốc độ lắng đọng trầm tích ở các bờ đối diện. Phát hiện này có ý nghĩa quan trọng đối với việc quản lý và bảo vệ các hệ sinh thái sông ngòi đa dạng.
Sông ngòi đóng vai trò như những động mạch của Trái Đất, cung cấp nước, trầm tích và các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của các hệ sinh thái. Tuy nhiên, việc tìm hiểu nguyên nhân định hình dòng chảy của các con sông đã trở thành một thách thức lớn cho các nhà nghiên cứu trong nhiều thập kỷ qua.
Một nhóm nghiên cứu tại Đại học California, Santa Barbara (UCSB) đã thực hiện một nghiên cứu toàn diện về động lực của các nhánh sông. Họ đã lập bản đồ và phân tích dữ liệu từ 84 con sông trên toàn cầu trong suốt 36 năm, sử dụng các hình ảnh vệ tinh để thu thập thông tin. Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng tốc độ xói mòn bờ sông và tốc độ lắng đọng trầm tích ở các bờ đối diện là hai yếu tố quan trọng quyết định sự hình thành của các nhánh sông.
Các nhà nghiên cứu đã phân loại sông ngòi thành hai loại chính: sông đơn dòng và sông đa dòng. Hầu hết các con sông lớn nhất trên thế giới đều thuộc loại sông đa dòng, trong khi sông Mississippi ở Mỹ là một ví dụ điển hình của sông đơn dòng.
Nghiên cứu này cung cấp những thông tin quý giá về các thảm họa thiên nhiên và nỗ lực phục hồi sông ngòi. Việc tái kết nối các vùng đồng bằng ngập lụt với các con sông đã bị phân dòng đang trở thành một giải pháp được quan tâm. Những giải pháp phục hồi dựa trên tự nhiên đòi hỏi việc xác định độ rộng của hành lang sông cần thiết và thời gian cần thiết để một con sông phục hồi trạng thái tự nhiên.
Với kết quả nghiên cứu mới, các nhà khoa học đã đề xuất một công thức giúp tính toán thời gian cần thiết để một con sông hình thành dòng chảy mới. Công thức này bao gồm các biến số quan trọng như thời gian một con sông hình thành dòng chảy mới. Điều này có thể giúp chuyển đổi việc lập kế hoạch phòng chống lũ lụt và phục hồi hệ sinh thái sông ngòi, góp phần bảo vệ môi trường và đảm bảo sự phát triển bền vững.
Thông tin từ nghiên cứu này có thể được ứng dụng trong việc lập kế hoạch và quản lý các dự án phục hồi sông ngòi, giúp các nhà khoa học và quản lý có thể đưa ra quyết định sáng suốt hơn trong việc bảo vệ và phát triển bền vững các hệ sinh thái sông ngòi trên toàn cầu.
