Việc thu phí tham quan di tích lịch sử đang trở thành một vấn đề xã hội nóng hổi, với nhiều quan điểm trái chiều từ công chúng. Một mặt, một số người ủng hộ việc thu phí như một giải pháp cần thiết để bảo tồn và phát huy giá trị của các di tích lịch sử. Mặt khác, không ít người phản đối, cho rằng di tích lịch sử là tài sản tinh thần chung của dân tộc, không thể bị lợi dụng để mua bán.
Khu di tích Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, là một ví dụ tiêu biểu cho thách thức này. Với vị trí cách không xa và thường xuyên đón hàng chục nghìn lượt khách đến dâng hương tưởng niệm và tri ân các anh hùng liệt sĩ, khu di tích này đang gặp nhiều khó khăn trong việc vận hành do thiếu nguồn lực tài chính. Chính vì vậy, việc tìm ra giải pháp cho việc thu phí và sử dụng nguồn thu một cách hiệu quả là hết sức cần thiết.
Một tấm vé tham quan không chỉ đơn thuần là một khoản thu nhỏ, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của di tích. Ở nhiều quốc gia trên thế giới, việc thu phí tham quan các di sản văn hóa và lịch sử là nguồn thu chính để duy trì hoạt động và bảo tồn các di tích này. Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc thu phí thường vấp phải sự phản ứng từ dư luận do thiếu minh bạch và công bằng.
Để việc thu phí tham quan di tích lịch sử trở nên hợp lý và được xã hội chấp nhận, cần đảm bảo một số nguyên tắc cơ bản. Thứ nhất, mục đích thu phí cần được minh bạch và công khai, cùng với đó là việc công khai nguồn thu và cách sử dụng nguồn thu cho các hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di tích. Thứ hai, cần có chính sách miễn, giảm phí linh hoạt và nhân văn đối với các đối tượng như cựu chiến binh, người có công với cách mạng, người khuyết tật, trẻ em, học sinh – sinh viên, cũng như cư dân địa phương.
Cuối cùng, cần có một cái nhìn linh hoạt và thấu đáo để tấm vé tham quan không trở thành rào cản mà trở thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức và trách nhiệm gìn giữ di sản của thế hệ hôm nay dành cho mai sau. Chỉ khi việc thu phí được thực hiện một cách công bằng, minh bạch và nhân văn, chúng ta mới có thể bảo tồn và phát huy giá trị của các di tích lịch sử, đồng thời giáo dục và nâng cao nhận thức của công chúng về tầm quan trọng của việc giữ gìn di sản văn hóa và lịch sử.
Như vậy, không thể phủ nhận rằng việc thu phí tham quan di tích lịch sử là một giải pháp cần thiết để bảo vệ và phát huy giá trị của các di tích. Tuy nhiên, việc này cần được thực hiện một cách linh hoạt, minh bạch và có trách nhiệm, với mục tiêu cuối cùng là bảo tồn và phát triển di sản văn hóa của dân tộc cho thế hệ mai sau.
