Thế giới đang chứng kiến sự chuyển dịch mạnh mẽ sang năng lượng tái tạo, trong đó điện gió ngoài khơi là một trong những nguồn năng lượng sạch được quan tâm hàng đầu. Việt Nam với đường bờ biển dài và vị trí địa lý thuận lợi cũng có nhiều tiềm năng để phát triển lĩnh vực này. Mới đây, Ngân hàng Thế giới (World Bank) đã đưa ra khuyến nghị về lộ trình hai giai đoạn trong quá trình phân bổ quyền đầu tư vào điện gió ngoài khơi tại Việt Nam.
World Bank đề xuất giai đoạn đầu tiên được gọi là ‘Cửa sổ mở’ (open door), trong đó các nhà đầu tư sẽ tự đề xuất khu vực khảo sát phù hợp. Sau đó, Nhà nước sẽ xem xét các đề xuất này dựa trên tiêu chí rõ ràng về năng lực tài chính, kinh nghiệm kỹ thuật và khả năng triển khai dự án. Giai đoạn này cho phép các nhà đầu tư có thể chủ động tiếp cận và nghiên cứu các khu vực có tiềm năng, đồng thời giúp Nhà nước đánh giá khả năng của các nhà đầu tư.
Giai đoạn thứ hai, theo khuyến nghị của World Bank, là ‘Đấu thầu cạnh tranh’ (competitive auction). Sau khi đã xây dựng quy hoạch không gian biển và hạ tầng truyền tải phù hợp, Nhà nước sẽ tổ chức đấu thầu các khu vực cụ thể. Trong quá trình đấu thầu này, các nhà đầu tư sẽ cạnh tranh với nhau để giành quyền đầu tư vào các khu vực được chỉ định. Tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư trong giai đoạn này sẽ bao gồm đề xuất giá điện thấp nhất kèm điều kiện kỹ thuật phù hợp. Việc áp dụng cơ chế đấu thầu cạnh tranh kỳ vọng sẽ giúp tối ưu hóa chi phí và đảm bảo hiệu quả kinh tế cho các dự án điện gió ngoài khơi.
Áp dụng lộ trình hai giai đoạn này, Việt Nam có thể tận dụng lợi thế của mình trong phát triển điện gió ngoài khơi một cách hiệu quả và bền vững. Giai đoạn ‘Cửa sổ mở’ giúp đánh giá và lựa chọn các nhà đầu tư có năng lực, trong khi giai đoạn ‘Đấu thầu cạnh tranh’ tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh, từ đó có thể chọn được nhà đầu tư với điều kiện tốt nhất về giá điện và kỹ thuật. Đây là một giải pháp sáng tạo và phù hợp với điều kiện của Việt Nam, được kỳ vọng sẽ đóng góp vào việc đạt được các mục tiêu về năng lượng tái tạo và phát triển bền vững.
Liên quan đến vấn đề này, nhiều chuyên gia cho rằng, việc phát triển điện gió ngoài khơi tại Việt Nam không chỉ góp phần đa dạng hóa nguồn năng lượng, giảm phụ thuộc vào năng lượng than và khí đốt, mà còn có thể trở thành một ngành công nghiệp mũi nhọn, tạo ra nhiều cơ hội việc làm và thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội.
Để triển khai lộ trình mà World Bank khuyến nghị, Việt Nam cần hoàn thiện khung pháp lý và xây dựng các quy định cụ thể về phát triển điện gió ngoài khơi. Điều này bao gồm việc định rõ quyền và trách nhiệm của các bên liên quan, tiêu chí đánh giá nhà đầu tư, cũng như cơ chế đấu thầu và quản lý dự án.
Kết luận, việc áp dụng lộ trình hai giai đoạn trong phân bổ quyền đầu tư vào điện gió ngoài khơi tại Việt Nam là một bước tiến quan trọng nhằm khai thác tiềm năng năng lượng tái tạo một cách hiệu quả và bền vững. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan, Việt Nam hoàn toàn có thể phát triển mạnh mẽ ngành điện gió ngoài khơi, hướng tới một tương lai năng lượng sạch và bền vững.
