Xuất khẩu tôm của Việt Nam sang Mỹ đang đối mặt với nhiều thách thức do các chính sách thuế quan gần đây. Việc Mỹ tạm thời hoãn áp thuế đến ngày 1/8 đã tạo điều kiện cho một số doanh nghiệp đẩy mạnh xuất khẩu trong nửa đầu tháng 7. Tuy nhiên, tâm lý dè dặt vẫn chiếm ưu thế trên thị trường.
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), xuất khẩu tôm trong tháng 7 dự kiến sẽ chững lại so với tháng 5 và tháng 6. Lý do chính là các đơn hàng ‘tránh thuế’ đã được đẩy đi sớm trước khi chính sách thuế quan mới có hiệu lực. Triển vọng xuất khẩu trong nửa cuối năm 2025 phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm diễn biến chính thức của chính sách thuế quan từ Mỹ, khả năng tái cơ cấu nhanh của doanh nghiệp để chuyển dịch sang các thị trường ít rủi ro hơn, tình hình dịch bệnh và chi phí đầu vào trong nước.
Nếu các mức thuế chính thức từ Mỹ không vượt quá kỳ vọng, Việt Nam có thể duy trì được nhịp xuất khẩu sang Mỹ ở mức ổn định thấp. Tuy nhiên, trong trường hợp thuế chống bán phá giá hoặc thuế chống trợ cấp ở mức cao, xuất khẩu sang Mỹ có thể giảm mạnh, kéo theo đó là tổng kim ngạch xuất khẩu toàn ngành trong năm nay có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Trước tình hình này, các doanh nghiệp xuất khẩu tôm Việt Nam cần chủ động tái cấu trúc chiến lược xuất khẩu. Việc đa dạng hóa thị trường, giảm phụ thuộc vào Mỹ và tận dụng ưu đãi từ các hiệp định thương mại tự do như EVFTA, CPTPP là hướng đi cần thiết. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh phát triển sản phẩm chế biến sâu có giá trị gia tăng cao, phù hợp với xu hướng thực phẩm tiện lợi và ‘ready-to-eat’ đang ngày càng phổ biến.
Một yếu tố then chốt khác là đảm bảo truy xuất nguồn gốc minh bạch, tránh rủi ro bị cáo buộc gian lận thương mại hay chuyển tải bất hợp pháp. Ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số toàn chuỗi – từ nuôi trồng, chế biến đến quản trị đơn hàng – sẽ giúp nâng cao khả năng thích ứng của doanh nghiệp với những thay đổi trên thị trường.
Ngoài ra, việc chủ động vùng nuôi đạt chuẩn và kiểm soát chi phí trong chuỗi cung ứng là giải pháp quan trọng để bảo vệ biên lợi nhuận. Cuối cùng, doanh nghiệp cần chuẩn bị kỹ về tài chính và pháp lý để ứng phó linh hoạt với các chính sách thuế thay đổi bất ngờ từ các thị trường lớn, đảm bảo sự phát triển bền vững của hoạt động xuất khẩu.
